MUĞLA (DHA) – HEAL- Sıhhat Ve Etraf Birliği, ‘Kronik Kömür Kirliliği Sıhhat Maliyeti’ çalışmasını deklare etti. 55 yılın hava kirliliği datalarını bir ortaya getiren çalışmada, hala çalışır durumda olan kömür santrallerinin 4.8 trilyon sıhhat maliyetinin yanı sıra, 196 bin 91 erken mevte niye olduğu ortaya çıktı. Kömür kirliliğinin en yüksek olduğu vilayet ise Muğla oldu.
Türkiye‘de kömür kullanmasının sıhhat maliyeti üzerine çalışmalar yapan HEAL-Sağlık ve Etraf Birliği, ‘Kronik Kömür Kirliliği Kümülatif Sıhhat Tesirleri Özel raporu’ kapsamında bu yıl birinci kere son 55 yılın toplam sıhhat maliyetini ortaya koydu. Bugün çevrimiçi olarak düzenlenen basın toplantısında duyurulan ‘Kronik Kömür Kirliliği – Kümülatif Sıhhat Tesirleri Özel Raporu’ neticelerina nazaran 1965 -2020 yılları içinde açılan ve hala 16 vilayette faaliyette olan 50 MW’ın üstündeki büyük kömürlü 30 termik santral, 55 yılda toplamda 4.8 trilyon lira sağlık masrafına ve yaklaşık 200 bin erken vefata niye oldu.
Ayrıyeten, kömür santrallerinin sıhhat maliyetinin yanı sıra 117 bin 661 erken doğuma, 1 milyon 247 bin çocukta bronşit olayına, 62 milyon iş günü kaybına yol açtığı da ortaya çıktı. Rapora bakılırsa, yalnızca Zonguldak, Çanakkale, Muğla ve İskenderun Körfezi’ndeki termik santrallerin niye olduğu sıhhat yükü, Türkiye toplamının yüzde 40’ına karşılık geliyor.
TÜRKİYE KÖMÜRDEN ÇIKIŞ TARİHİNİ HEMEN BELİRLEMELİ
Raporun tanıtım aktifliğini açılış konuşmasını yapan, çalışmanın başyazarı, HEAL Türkiye Sıhhat ve Güç Siyasetleri Kıdemli Danışmanı Funda Gacal, kömürden çıkış için tarih belirlenmesinin kıymetine dikkat çekerek, “Kömüre dayalı elektrik üretimi, karbondioksit ve hava kirletici emisyonlara niye olarak en büyük kirleticilerden biri. 2020 yılında elektrik üretiminin yüzde 34’ü kömürlü termik santrallerden kaynaklandı. Kömürlü termik santraller bir hayli kronik ve akut hastalığın sebebi olmakta birlikte kamu bütçesine de önemli bir yük oluşturuyor” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin, 2021 yılının sonunda Paris İklim Muahedesi’ni onaylaması ve 2053 için net sıfır karbon amacı koymasıyla, kömürden çıkışın en kısa vakitte gerçekleşmesinin değer kazandığını belirten Gacal, “Buna karşın, Türkiye çabucak hemen kömür kullanmasını sonlandırmak için bir tarih belirlemedi ve kömürlü termik santral kapasitesini iki katına çıkarma amacını sürdürüyor” dedi.
KÖMÜR TÜRKİYE İÇİN BÜYÜK BİR SIHHAT FATURASI OLUŞTURDU
görüşmede konuşan HEAL Genel Müdür Yardımcısı Anne Stauffer ise “Onlarca yıldır devam eden kronik kömür sorunu, Türkiye için kirlilikten daha büyük bir sıhhat faturası oluşturdu. İnsan sıhhatinin korunması ve iklim değişikliğinin önüne geçilmesi için süratli bir kömürden çıkışın koşul olduğu konusunda bilimin ortaya koyduğu gereklilik çok açıktır. 23 Avrupa ülkesi – birlik üyelerinin çoğunluğu – kömürden çıkış tarihi belirlemiştir. Türkiye de toplum sıhhati için bir an evvel bu yarışa katılmalıdır. Eski, kirletici bir güç üretim biçiminden yüzde 100 yenilenebilir güce geçmek sıhhat ve iktisat açısından en manalı olanıdır” diye konuştu.
YENİLEBİLİR GÜCE SÜRATLİ VE ADİL DÖNÜŞÜM YAPILMALI
Bilhassa Yatağan’da teneffüs sistemi şikayetiyle yatan hasta sayısının, daha âlâ hava kalitesine sahip Muğla’dan iki kat daha fazla olduğu belirtiliyor. Türk Toraks Derneği Etraf Meseleleri ve Akciğer Sıhhati Çalışma Kümesi Üyesi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Sebahat Genç, “Muğla’da kömürlü termik santrallerin havaya, suya, toprağı, ötürüsıyla bölge halkının sıhhatine ziyanlı tesirlerini yıllardır görmekteyiz. Bu mevzu uzun yıllardır gündemimizde ve çeşitli platformlarda lisana getirilmekte. Yaklaşık 40 yıldır çalışan bu üç termik santralin artık emekliye ayrılma vakti geldi. HEAL çalışması, Muğla bölgesinde kömürden çıkışın öncelik olması gerektiğini, yenilenebilir güce süratli ve adil dönüşüm yapmak zorunda olduğumuzu bir kere daha açıkça göstermiştir” diye konuştu.
KÖMÜR KİRLİLİĞİNİN EN YÜKSEK OLDUĞU VİLAYET MUĞLA
Muğla, madenci kenti Zonguldak, planlanan santrallerin ağırlaştığı Çanakkale ve inşaatı devam eden santralin bulunduğu İskenderun Körfezi, çalışmanın odağındaki bölgeler oldu. Bu bölgelere özel evraklar içeren çalışma kapsamındaki başka vilayetler ise Kütahya, Manisa, Sivas, Kahramanmaraş, Ankara, Bursa, Kocaeli, Şırnak, Bolu, Yalova ve İzmir olarak belirlendi.
Türkiye’nin ve dünyanın tanınmış turizm merkezlerine konut sahipliği yapan, tatil cenneti Muğla’nın, kömür kaynaklı hava kirliliğinin yarattığı olumsuz sıhhat tesiri ve maliyetinde en makûs karneye sahip bölge olduğu ortaya çıktı. Muğla’daki termik santrallerin ise Türkiye’de en çok erken mevte niye olduğu varsayım ediliyor.
Muğla’da bulunan Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy termik santrallerinin niye olduğu sıhhat meselelerinin ekonomik maliyetinin 1,48 trilyon Türk lirasına tekabül ettiği bilgisi de raporda yer aldı. Bu durumun tüm Türkiye’deki termik santrallerin sıhhat maliyetinin neredeyse üçte birini oluşturduğu açıklandı.
ARITMA SİSTEMLERİ SIHHATİ KORUMAK İÇİN KÂFİ DEĞİL
Çalışma kapsamında incelenen İskenderun Körfezi’nde ise, üç kömürlü termik santral, işletmeye alınmalarından bugüne toplam 4 bin 717 erken mevte ve 138,15 milyar lira kümülatif sıhhat yüküne niye oldu. Rapor bulgularına göre, santrallerin, tüm ünitelerinde toz filtresi ve kükürt arıtma sistemlerinin olmasına karşın bu sıhhat maliyetine niye olmaları arıtma sistemleriyle hava kirletici emisyonları hudut pahalara düşürmenin dahi sıhhati korumak için kâfi olmadığını ortaya koyuyor.
Muğla’da 1982’de faaliyete geçen ve yaklaşık 40 yıllık bir santral olan Yatağan termik santralinin ise 16 yıl boyunca hava kirliliği denetim ve arıtma sistemlerine sahip olmadan çalıştığı biliniyor. Yatağan termik santrali birinci günden bugüne, 33 bin 129 erken mevte, 21 bin erken doğuma, yaklaşık 11,5 milyon gün iş kaybına ve 75 milyon hasta geçirilen güne niye oldu. Santralin Türkiye iktisadına olan toplam sıhhat yükü ise 47,26 milyar lira .
SİYASET YAPICILARA ÇALIŞMADA YER ALAN TEKLİFLER
Çalışmada siyaset yapıcılara teklifler şöyleki sıralandı:
“Kömürden kademeli olarak çıkmak için net bir vakit çizelgesinin ve mevcut tesislerin kapatılacakları tarihlerin, en geç 2030 olmak üzere, belirlenmesi.
“Yapılması planlanan tüm kömür santrallerinin iptal edilmesi ve Hunutlu üzere santrallerin inşaatının durdurulması.”Yerel, bölgesel ve ulusal seviyede sıhhat ve kirlilik dataları konusunda şeffaflık sağlanması.”Enerji üretimiyle ilgili her türlü karar ve tedbir için sıhhat tesir değerlendirmesi yapılması.”Madenlerde ve fabrikalarda çalışan binlerce insanın yanı sıra, lokal toplulukların sıhhatini da güzelleştirecek, alternatif iş kollarını teşvik etmek için adil geçiş gibisi sistemler hazırlanması.”Türkiye’deki sıhhat ve tıbbi kuruluşlar ile bireylerin (hastalar gibi) pak hava, sağlıklı güç ve iklim değişikliğin tesirlerinin azaltılması hususlarında faal rol almalarının sağlanması için kapasitenin artırılması.”Kömürden güç üretiminin gerçek maliyetinin ayrıyeten kömürden çıkışın ülke iktisadı ve halk sıhhati üzerinde yaratacağı olumlu tesirlerin ve sıhhat yararlarının kamuoyu nezdinde vurgulanması.
“Temiz hava faaliyetlerinin ve planlarının geliştirilmesi ve uygulanmasının yanı sıra güç ve iklim siyasetlerinin görüşülüp, karara bağlandığı teşebbüslere Sıhhat Bakanlığı seviyesinde iştirak sağlanması.”
Demirören Haber Ajansı / Gökçe Karaköse – Son Dakika Haberleri
Sıhhat ve Etraf Birliği, Türkiye, Muğla, Kömür, Aktüel, Haber
Türkiye‘de kömür kullanmasının sıhhat maliyeti üzerine çalışmalar yapan HEAL-Sağlık ve Etraf Birliği, ‘Kronik Kömür Kirliliği Kümülatif Sıhhat Tesirleri Özel raporu’ kapsamında bu yıl birinci kere son 55 yılın toplam sıhhat maliyetini ortaya koydu. Bugün çevrimiçi olarak düzenlenen basın toplantısında duyurulan ‘Kronik Kömür Kirliliği – Kümülatif Sıhhat Tesirleri Özel Raporu’ neticelerina nazaran 1965 -2020 yılları içinde açılan ve hala 16 vilayette faaliyette olan 50 MW’ın üstündeki büyük kömürlü 30 termik santral, 55 yılda toplamda 4.8 trilyon lira sağlık masrafına ve yaklaşık 200 bin erken vefata niye oldu.
Ayrıyeten, kömür santrallerinin sıhhat maliyetinin yanı sıra 117 bin 661 erken doğuma, 1 milyon 247 bin çocukta bronşit olayına, 62 milyon iş günü kaybına yol açtığı da ortaya çıktı. Rapora bakılırsa, yalnızca Zonguldak, Çanakkale, Muğla ve İskenderun Körfezi’ndeki termik santrallerin niye olduğu sıhhat yükü, Türkiye toplamının yüzde 40’ına karşılık geliyor.
TÜRKİYE KÖMÜRDEN ÇIKIŞ TARİHİNİ HEMEN BELİRLEMELİ
Raporun tanıtım aktifliğini açılış konuşmasını yapan, çalışmanın başyazarı, HEAL Türkiye Sıhhat ve Güç Siyasetleri Kıdemli Danışmanı Funda Gacal, kömürden çıkış için tarih belirlenmesinin kıymetine dikkat çekerek, “Kömüre dayalı elektrik üretimi, karbondioksit ve hava kirletici emisyonlara niye olarak en büyük kirleticilerden biri. 2020 yılında elektrik üretiminin yüzde 34’ü kömürlü termik santrallerden kaynaklandı. Kömürlü termik santraller bir hayli kronik ve akut hastalığın sebebi olmakta birlikte kamu bütçesine de önemli bir yük oluşturuyor” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin, 2021 yılının sonunda Paris İklim Muahedesi’ni onaylaması ve 2053 için net sıfır karbon amacı koymasıyla, kömürden çıkışın en kısa vakitte gerçekleşmesinin değer kazandığını belirten Gacal, “Buna karşın, Türkiye çabucak hemen kömür kullanmasını sonlandırmak için bir tarih belirlemedi ve kömürlü termik santral kapasitesini iki katına çıkarma amacını sürdürüyor” dedi.
KÖMÜR TÜRKİYE İÇİN BÜYÜK BİR SIHHAT FATURASI OLUŞTURDU
görüşmede konuşan HEAL Genel Müdür Yardımcısı Anne Stauffer ise “Onlarca yıldır devam eden kronik kömür sorunu, Türkiye için kirlilikten daha büyük bir sıhhat faturası oluşturdu. İnsan sıhhatinin korunması ve iklim değişikliğinin önüne geçilmesi için süratli bir kömürden çıkışın koşul olduğu konusunda bilimin ortaya koyduğu gereklilik çok açıktır. 23 Avrupa ülkesi – birlik üyelerinin çoğunluğu – kömürden çıkış tarihi belirlemiştir. Türkiye de toplum sıhhati için bir an evvel bu yarışa katılmalıdır. Eski, kirletici bir güç üretim biçiminden yüzde 100 yenilenebilir güce geçmek sıhhat ve iktisat açısından en manalı olanıdır” diye konuştu.
YENİLEBİLİR GÜCE SÜRATLİ VE ADİL DÖNÜŞÜM YAPILMALI
Bilhassa Yatağan’da teneffüs sistemi şikayetiyle yatan hasta sayısının, daha âlâ hava kalitesine sahip Muğla’dan iki kat daha fazla olduğu belirtiliyor. Türk Toraks Derneği Etraf Meseleleri ve Akciğer Sıhhati Çalışma Kümesi Üyesi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Sebahat Genç, “Muğla’da kömürlü termik santrallerin havaya, suya, toprağı, ötürüsıyla bölge halkının sıhhatine ziyanlı tesirlerini yıllardır görmekteyiz. Bu mevzu uzun yıllardır gündemimizde ve çeşitli platformlarda lisana getirilmekte. Yaklaşık 40 yıldır çalışan bu üç termik santralin artık emekliye ayrılma vakti geldi. HEAL çalışması, Muğla bölgesinde kömürden çıkışın öncelik olması gerektiğini, yenilenebilir güce süratli ve adil dönüşüm yapmak zorunda olduğumuzu bir kere daha açıkça göstermiştir” diye konuştu.
KÖMÜR KİRLİLİĞİNİN EN YÜKSEK OLDUĞU VİLAYET MUĞLA
Muğla, madenci kenti Zonguldak, planlanan santrallerin ağırlaştığı Çanakkale ve inşaatı devam eden santralin bulunduğu İskenderun Körfezi, çalışmanın odağındaki bölgeler oldu. Bu bölgelere özel evraklar içeren çalışma kapsamındaki başka vilayetler ise Kütahya, Manisa, Sivas, Kahramanmaraş, Ankara, Bursa, Kocaeli, Şırnak, Bolu, Yalova ve İzmir olarak belirlendi.
Türkiye’nin ve dünyanın tanınmış turizm merkezlerine konut sahipliği yapan, tatil cenneti Muğla’nın, kömür kaynaklı hava kirliliğinin yarattığı olumsuz sıhhat tesiri ve maliyetinde en makûs karneye sahip bölge olduğu ortaya çıktı. Muğla’daki termik santrallerin ise Türkiye’de en çok erken mevte niye olduğu varsayım ediliyor.
Muğla’da bulunan Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy termik santrallerinin niye olduğu sıhhat meselelerinin ekonomik maliyetinin 1,48 trilyon Türk lirasına tekabül ettiği bilgisi de raporda yer aldı. Bu durumun tüm Türkiye’deki termik santrallerin sıhhat maliyetinin neredeyse üçte birini oluşturduğu açıklandı.
ARITMA SİSTEMLERİ SIHHATİ KORUMAK İÇİN KÂFİ DEĞİL
Çalışma kapsamında incelenen İskenderun Körfezi’nde ise, üç kömürlü termik santral, işletmeye alınmalarından bugüne toplam 4 bin 717 erken mevte ve 138,15 milyar lira kümülatif sıhhat yüküne niye oldu. Rapor bulgularına göre, santrallerin, tüm ünitelerinde toz filtresi ve kükürt arıtma sistemlerinin olmasına karşın bu sıhhat maliyetine niye olmaları arıtma sistemleriyle hava kirletici emisyonları hudut pahalara düşürmenin dahi sıhhati korumak için kâfi olmadığını ortaya koyuyor.
Muğla’da 1982’de faaliyete geçen ve yaklaşık 40 yıllık bir santral olan Yatağan termik santralinin ise 16 yıl boyunca hava kirliliği denetim ve arıtma sistemlerine sahip olmadan çalıştığı biliniyor. Yatağan termik santrali birinci günden bugüne, 33 bin 129 erken mevte, 21 bin erken doğuma, yaklaşık 11,5 milyon gün iş kaybına ve 75 milyon hasta geçirilen güne niye oldu. Santralin Türkiye iktisadına olan toplam sıhhat yükü ise 47,26 milyar lira .
SİYASET YAPICILARA ÇALIŞMADA YER ALAN TEKLİFLER
Çalışmada siyaset yapıcılara teklifler şöyleki sıralandı:
“Kömürden kademeli olarak çıkmak için net bir vakit çizelgesinin ve mevcut tesislerin kapatılacakları tarihlerin, en geç 2030 olmak üzere, belirlenmesi.
“Yapılması planlanan tüm kömür santrallerinin iptal edilmesi ve Hunutlu üzere santrallerin inşaatının durdurulması.”Yerel, bölgesel ve ulusal seviyede sıhhat ve kirlilik dataları konusunda şeffaflık sağlanması.”Enerji üretimiyle ilgili her türlü karar ve tedbir için sıhhat tesir değerlendirmesi yapılması.”Madenlerde ve fabrikalarda çalışan binlerce insanın yanı sıra, lokal toplulukların sıhhatini da güzelleştirecek, alternatif iş kollarını teşvik etmek için adil geçiş gibisi sistemler hazırlanması.”Türkiye’deki sıhhat ve tıbbi kuruluşlar ile bireylerin (hastalar gibi) pak hava, sağlıklı güç ve iklim değişikliğin tesirlerinin azaltılması hususlarında faal rol almalarının sağlanması için kapasitenin artırılması.”Kömürden güç üretiminin gerçek maliyetinin ayrıyeten kömürden çıkışın ülke iktisadı ve halk sıhhati üzerinde yaratacağı olumlu tesirlerin ve sıhhat yararlarının kamuoyu nezdinde vurgulanması.
“Temiz hava faaliyetlerinin ve planlarının geliştirilmesi ve uygulanmasının yanı sıra güç ve iklim siyasetlerinin görüşülüp, karara bağlandığı teşebbüslere Sıhhat Bakanlığı seviyesinde iştirak sağlanması.”
Demirören Haber Ajansı / Gökçe Karaköse – Son Dakika Haberleri
Sıhhat ve Etraf Birliği, Türkiye, Muğla, Kömür, Aktüel, Haber