Türkiye iktisadının gözü ateş çizgisinde

ffalivvv

New member
Katılım
13 Nis 2021
Mesajlar
521
Puanları
0
Ukrayna krizi niçiniyle Türkiye‘de turizmciler huzursuz. Güç uzmanları da Türkiye‘nin de artan fiyatlardan etkileneceğini, lakin arzda sorun olmayacağını söylüyor. İlk tesirler ise akaryakıtta bekleniyor. Türkiye iktisadının gözü Rusya ile Ukrayna içindeki ateş sınırında. Artan tansiyon, tüm dünya ekonomilerinde olduğu üzere Türkiye iktisadında de güçten turizme besinden inşaata her dalı yakından ilgilendiriyor.

Türkiye’nin geçen yıl iki ülke ile yaptığı ticarette toplam hacim 40 milyar doları aşarken Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turistlerin 4’te biri Rusya ve Ukrayna’dan gelmişti. İki ülkenin Türkiye’nin besin ithalatından aldığı hisse yüzde 40 düzeyindeyken bu oran doğalgazda yaklaşık yüzde 50.

Ayrıyeten askeri operasyonun hızlanması ile birlikte Brent petrolün varil fiyatı 7 yıl daha sonra 100 doları aştı. Dolar, Türk Lirası (TL) karşısında 14,45’e; euro ise 16,25 düzeyine kadar yükseldi. Borsa İstanbul’da gün içi kayıplar yüzde 10’u bulurken Avrupa’daki doğalgaz meblağları da yüzde 30’un üzerinde arttı.

İş dünyasına nazaran Türkiye bu krizden en çok etkilenebilecek ülkelerin başında geliyor. Bilhassa Antalya bölgesindeki turizmciler ise iki kritik pazardaki bu savaştan çok huzursuz.

Yaşamak istemediğimiz bir durum

Krizin en kısa müddette bitmesini temenni ettiklerini belirten Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (ALTİD) Lideri Burhan Sili, çabucak hemen istatistiklerle konuşmanın kendileri için erken olduğunu, lakin yaşanan durumun daha da ileri gitmesinin büyük bir risk taşıdığını tabir etti.

Rusya ve Ukrayna’nın kesim için iki kıymetli kaynak pazar olduğuna dikkat çeken Sili, “Burada yaşanan sorunlar da savaş iktisadı yüzünden o ülkenin vatandaşlarını olumsuz etkileyecek ve ülkemize gelen turist sayısı epey az bir düzeyde kalacak. Ayrıyeten biz iki ülke içindeki gerginliğe yalnızca bu açıdan bakmıyoruz. Bu tüm dünyayı ilgilendiriyor ve başka kaynak pazarlarımızı da etkileyebilir. Başka ülke vatandaşları da oluşan tedirginlik ortamında tatil isteklerini erteleyebilir. Bu hiç yaşamak istemediğimiz, hatta düşünmek bile istemediğimiz bir durum” değerlendirmesinde bulundu.

Sorun arzdan epey fiyatlarda görülecek

Turizmden daha sonra Türkiye’nin iki ülke ile en büyük ortak noktalarından biri de güç. Avrupa üzere Türkiye de doğalgaz muhtaçlığının değerli bir kısmını Rusya’dan sağlıyor. GazDay Genel Müdürü Mehmet Doğan’a göre bu krizin denkleminde güç epeyce değerli bir yerde bulunuyor. Doğan, artık güç konusunda dünyanın rastgele bir noktasındaki en ufak bir gelişimin global olarak fiyatları etkilediğine dikkat çekti. Doğan, değerlendirmesini “Düne kadar KuzeyAkım2’nin açılmaması fazlaca büyük bir arz güvenliği tehlikesi yaratmayacak fakat fiyatların bu düzeylerde kalacağının göstergesiydi. Bu sabahla birlikte öbür bir durum var. Rusya askeri operasyona başladı. Günlük fiyatlar hayli yükseldi ve 1400 dolarlar düzeyine geldi. Burada Avrupa üzere Türkiye de bir riskle karşı karşıya. Bilhassa spot alımlarında. Ukrayna şimdiye kadar Rus gazını Avrupa’ya iletmekte bakılırsavini yerine getiriyor. Bunu ne kadar sürdürecek bilmiyoruz. Lakin burada farklı davranırsa sorun olabilir. Bunun tesirlerine Avrupa dayanamaz. Bir taraftan bir ülke bir hücum altında, öbür taraftan birebir ülke karşı tarafın gazını Avrupa’ya taşıyor. meblağların ‘çıldırma’ ihtimali var bu da Türkiye’yi önemli manada etkileyebilir. Şu an bahar aylarına giriyoruz, nispeten daha az etkileneceğiz ancak bu sorunun devamı halinde kış devri için çok yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalabiliriz” biçiminde sürdürdü.

bu biçimde bir fiyatlama sisteminin ülkeler için sürdürülebilir olmadığını tabir eden Doğan’a göre ülkeler kısa vadede tesirlerini yaşamak zorunda olsa da uzun vadede bu meseleye kendi tahlillerini bulabilir. Bu tahliller ise daha epey farklı alternatif kaynaklar üretmekten geçiyor. Lakin bunun için gerekli olan vakit bir iki yıldan fazla olabilir. Akaryakıta artırım geliyor

Güç Petrol Gaz İkmal İstasyonları Patron Sendikası (EPGİS) Lideri Fesih Aktaş ise krizle birlikte artan petrol fiyatlarının yarından itibaren akaryakıta yansıyacağını söylemiş oldu. Gün ortasında daima fiyat hesaplamaları yaparak piyasaları izlediklerini aktaran Aktaş, “Bunun tüketiciye birinci yansıması akaryakıtın litre fiyatında olacak. sonrasındasında motorinde de emsal artırımlar görmemiz mümkün. Yarından itibaren artırımları tüketici gorebilir” dedi.

Rusya ve Ukrayna krizi gündeme geldiğinden itibaren Türkiye’de en epeyce konuşulan konulardan biri de Türkiye’nin bu iki ülkeyle olan besin ticareti. Bilhassa son senelerda Rusya’dan yapılan buğday üzere mamüllerin ithalatındaki büyük hisseye dikkat çeken bölüm temsilcileri iç tüketimdeki arzda kısa devirde bir tehlikenin bulunmadığını belirtiyor.

Buğdayda iç tüketim için sorun görünmüyor

Türkiye’nin ithal ettiği buğday üzere mamüllerin sıklıkla ithalat yapmak için kullanıldığını anlatan Ulusal Hububat Kurulu İdare Konseyi Lideri Özkan Taşpınar, Türkiye’nin bu mevzudaki üretimi ile iç tüketimini karşıladığını söylemiş oldu.

Son senelerda kuraklıktan dolayı üretimde biraz azalma olduğunu ve kalite sıkıntıları yaşandığını vurgulayan Taşpınar, “Bu da Rusya’dan daha fazla buğday ithalatı yapmamıza niye oldu. bir daha de Türkiye, buğdayda kendi muhtaçlığını karşılayabiliyor. Fakat Türkiye yüksek ölçüde ithal ettiği buğdayı işleyip makarna ve emsal eserler haline getirerek satıyor. İşte mümkün bir arz probleminde sıkıntı yalnızca Türkiye’nin ihracatında olabilir” kestiriminde bulundu.

Besin enflasyonu olarak yansır

Lakin Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Baki Remzi Suiçmez, bu bahiste farklı bir yorumda bulunuyor. Suiçmez’e nazaran muhtemel bir tedarik sorunu buğdayda da az da olsa kendini hissettirebilir. Bu hasat devrindeki sonuca bağlı olarak değişebilir. Suiçmez, besindeki asıl sorunu daha genel olarak ele alıyor. Buna göre Türkiye’nin iki ülkeden aldığı buğday, arpa, mısır ve ayçiçeği üzere eserlerde meseleler yaşanabileceği üzere Türkiye’nin iki ülkeye sattığı domates, nar, mandalina, limon ve portakal üzere mamüllerin pazarlanmasında da kasvetler kendini gösterebilir.

Olayın iki istikametinin bulunduğunu aktaran Suiçmez, krizin tarımdaki girdi fiyatlarını etkileyeceğini bunun da tedarik sorunu ile birleştiğinde tüketicinin karşısına artan besin enflasyonu olarak çıkabileceğini vurguladı.

TIR sürücüleri ile temasa geçildi

Şener, yaşanan krizin memleketler arası nakliye alanında Türkiye’ye uzun periyotta olumlu bir etkisinin de olacağını söylemiş oldu. Buna göre bilhassa Avrupa ile Çin içindeki nakliyatta zarurî olarak Türkiye pastadan daha fazla hisse alabilir.

Emre Eser

(c)

Deutsche Welle – Yeni
 
Üst