odakulebuda
New member
- Katılım
- 26 Eki 2020
- Mesajlar
- 1,951
- Puanları
- 0
Türk Devletleri Teşkilatı’nın Kazakistan imtihanı Dr. Cavid Veliyev
Milletlerarası Bağlar Tahliller Merkezi / Bakü
Türk Devletleri Teşkilatı`nın (TDT) kurucu ve etkin üyelerinden Kazakistan`da gaz fiyatlarının yükselmesi ile ortaya çıkan şovlara Kolektif Güvenlik Muahedesi Örgütü`nün (KGAÖ) müdahale etmesi TDT rolünün ve geleceğinin tartışılmasına niye oldu. Tartışmaların odak noktası TDT`nin olaylarda pasif rol alması, “rakip teşkilat” KGAÖ`nün etkin rol alması ve hatta KGAÖ`nun TDT`nin giderek artan gücünün önünün kesilmesi istikametinde olmuştur. Azerbaycan`ın Karabağ zaferi ile TDT`nin Kafkasya ve Orta Asya`da etkisinin arttığını, Kazakistan olayları ile etkisinin zayıfladığını düşünenler de vardır.
Kazakistan’da başlayan protestolar kararı göstericilerin taleplerinin karşılanması konusunda tavizkar davranan lakin göstericilerin şiddet kullanımı üzerine sert tedbirler alan Kazakistan hükümeti, yaşananları dış dayanaklı radikallerin ve teröristlerin silahlı başkaldırısı olarak ilan etti. Hükümet, KGAÖ davet edilmesinin sebebini ise teröristlerle gayret etmek olarak deklare etti. KGAÖ`nün devir Lideri, Ermenistan Başbakanı, Nikol Paşinyan da müdahalenin sebebini, Kazakistan Cumhuriyeti`nin ulusal güvenliği ve egemenliğine karşı dışardan yönelen bir taarruz olarak söz etmişti. KGAÖ, Kazakistan hükümetinin daveti ile olaylara müdahale etti ve onun talebi ile kısa müddette ülkeden çıktı.TDT ise bir askeri-güvenlik örgütü olmadığı için müdahale aracı da bulunmamaktadır. ötürüsıyla Kazakistan Hükümeti tarafınca bu manada bir davet almamıştır.
Öte yandan, KGAÖ bir dış müdahale olarak görüldüğü için ülkede önemli biçimde eleştirildi. Kimi uzmanlara nazaran, KGAÖ`nün Kazakistan`dan beklenenin bilakis daha erken çıkmasının sebebi halkın örgüte yönelik artan yansısı idi. ötürüsıyla, dışardan müdahale konusu, bir örgüt için üstünlük değil, bilakis imajının ziyan görmesidir.
TDT ETKİSİZ Mİ KALDI?
TDT bilhassa iki hususta gerçek bir strateji izledi. Hem Kazakistan hükümeti ile halkı ortasına girmeyerek, Kazakistan`ın istikrarından yana olduğunu gösterdi birebir vakitte KGAÖ ile karşı-karşıya gelecek açıklamalardan uzak durdu.
TDT “politik” bir teşkilat olarak, Kazakistan olayları konusunda etkin bir tavır içerisindeydi. Genel sekreterlikten üye devletlere kadar ortak bir hal sergilediler. 6 Ocak’ta, TDT`nin periyot Lideri olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan TDT’ye üye devletlerin Cumhurbaşkanlarıyla ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev’le telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Tıpkı gün, TDT’den yapılan açıklamada Kazakistan’la kuvvetli dayanışma tabir edilerek, Kazakistan hükümeti ve halkına gereksinim duymaları halinde her türlü dayanağı vermeye hazır olunduğu beyan edilmiştir.
7 Ocak’ta, TDT Genel Sekreteri Bağdad Amreyev, Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tleuberdi ile telefonla görüşerek, bu takviyesi bir dahalemiştir lakin Kazakistan hükumeti bir talepte bulunmamıştır. Bu bahiste en değerli gelişmelerden biri 11 Ocak’ta TDT üye ülkeleri dışişleri bakanlarının görüntü konferans yoluyla Kazakistan temalı olağanüstü toplanması oldu. Toplantının sonunda yayımlanan ortak bildiride, Kazakistan’a ve onun kardeş halkına olan kuvvetli takviyelerini ve dayanışmalarını teyit ederek; insan hayatını tehlikeye atan, kamu tertibini bozan, mala ziyan veren şiddet hareketlerini ve vandalizmi kınadı. Kazakistan Hükümetinin, anayasal sistemi yıkmayı amaçlayan teröristlere, radikallere, aşırıcılara ve hatalılara karşı yürüttüğü terörle gayret harekatını da desteklediğini duyurdu.
DEĞERLİ BİLDİRİLER
Kabul edilen bildiriyle, Kazakistan’ın önerisi ile hazırlanan Türk Dünyası Vizyonu 2040 dokümanının, ulusal ve memleketler arası sınamalar karşısında eşgüdüm, işbirliği ve karşılıklı yardım için bir rehber niteliğinde olduğuna dikkat çekilmiş, Kazakistan’ın TDT ile bundan daha sonra da işbirliğinin devamını arzuladığı gösterilmiş oldu. Bildiride mevcut krizin üstesinden gelinmesi için gereksinim duyulacak biçimde Kazakistan halkının ve Hükümetinin desteklenmesine hazır olunduğu da yer aldı.
özetlemek gerekirsesı, Kazakistan’da yaşanan olaylar mühletince TDT; Kazakistan’da anayasal tertibin korunmasına, Kazak hükümeti ile halkı içinde inancın sağlanmasına, Cumhurbaşkanı Tokayev’e ve Kazakistan’da gerçekleştirilecek ekonomik ve politik ıslahatlara takviye verilmesine ve Kazakistan hükümetinin talebi halinde teknik bilgi ve deneyim paylaşımına yönelik kıymetli bildiriler verdi.
TDT ISLAHAT SÜRECİNDE ROL ALABİLİR
TDT’ye üye devletlerin bulunduğu bölgede radikalizm ve terörizm tehlikesi var ise bu, TDT’nin geleceğine bir tehlike oluşturmaktadır. Zira, TDT kendi istikrarını koruyamaz ve güvenliğini sağlayamazsa kültürel, politik ve ekonomik faaliyetlerini de gerçekleştiremez, vakit içinde fonksiyonelliğini kaybeder. Gerçekten, Kazakistan üzere bir devlet iç meselelerle tek başına baş edemiyorsa bu biçimde, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun TDT Dışişleri Bakanları olağandışı toplantısının açılış konuşmasında söylemiş olduği üzere bundan daha sonra üye devletlerin güvenlik güçleri ve istihbarat organları içinde daha yakın ve önemli bir işbirliğine gereksinim vardır.
Öte yandan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev yaptığı açıklamalarda ülkede ekonomik-politik ıslahatlar yapacağının iletisini vermektedir. Kazakistan’da ıslahatların yapılması noktasında TDT üzerine bundan daha sonraki süreçte önemli misyonlar düşebilir ve TDT yumuşak gücünü bundan daha sonraki süreçte konuşturabilir.
Milletlerarası Bağlar Tahliller Merkezi / Bakü
Türk Devletleri Teşkilatı`nın (TDT) kurucu ve etkin üyelerinden Kazakistan`da gaz fiyatlarının yükselmesi ile ortaya çıkan şovlara Kolektif Güvenlik Muahedesi Örgütü`nün (KGAÖ) müdahale etmesi TDT rolünün ve geleceğinin tartışılmasına niye oldu. Tartışmaların odak noktası TDT`nin olaylarda pasif rol alması, “rakip teşkilat” KGAÖ`nün etkin rol alması ve hatta KGAÖ`nun TDT`nin giderek artan gücünün önünün kesilmesi istikametinde olmuştur. Azerbaycan`ın Karabağ zaferi ile TDT`nin Kafkasya ve Orta Asya`da etkisinin arttığını, Kazakistan olayları ile etkisinin zayıfladığını düşünenler de vardır.
Kazakistan’da başlayan protestolar kararı göstericilerin taleplerinin karşılanması konusunda tavizkar davranan lakin göstericilerin şiddet kullanımı üzerine sert tedbirler alan Kazakistan hükümeti, yaşananları dış dayanaklı radikallerin ve teröristlerin silahlı başkaldırısı olarak ilan etti. Hükümet, KGAÖ davet edilmesinin sebebini ise teröristlerle gayret etmek olarak deklare etti. KGAÖ`nün devir Lideri, Ermenistan Başbakanı, Nikol Paşinyan da müdahalenin sebebini, Kazakistan Cumhuriyeti`nin ulusal güvenliği ve egemenliğine karşı dışardan yönelen bir taarruz olarak söz etmişti. KGAÖ, Kazakistan hükümetinin daveti ile olaylara müdahale etti ve onun talebi ile kısa müddette ülkeden çıktı.TDT ise bir askeri-güvenlik örgütü olmadığı için müdahale aracı da bulunmamaktadır. ötürüsıyla Kazakistan Hükümeti tarafınca bu manada bir davet almamıştır.
Öte yandan, KGAÖ bir dış müdahale olarak görüldüğü için ülkede önemli biçimde eleştirildi. Kimi uzmanlara nazaran, KGAÖ`nün Kazakistan`dan beklenenin bilakis daha erken çıkmasının sebebi halkın örgüte yönelik artan yansısı idi. ötürüsıyla, dışardan müdahale konusu, bir örgüt için üstünlük değil, bilakis imajının ziyan görmesidir.
TDT ETKİSİZ Mİ KALDI?
TDT bilhassa iki hususta gerçek bir strateji izledi. Hem Kazakistan hükümeti ile halkı ortasına girmeyerek, Kazakistan`ın istikrarından yana olduğunu gösterdi birebir vakitte KGAÖ ile karşı-karşıya gelecek açıklamalardan uzak durdu.
TDT “politik” bir teşkilat olarak, Kazakistan olayları konusunda etkin bir tavır içerisindeydi. Genel sekreterlikten üye devletlere kadar ortak bir hal sergilediler. 6 Ocak’ta, TDT`nin periyot Lideri olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan TDT’ye üye devletlerin Cumhurbaşkanlarıyla ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev’le telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Tıpkı gün, TDT’den yapılan açıklamada Kazakistan’la kuvvetli dayanışma tabir edilerek, Kazakistan hükümeti ve halkına gereksinim duymaları halinde her türlü dayanağı vermeye hazır olunduğu beyan edilmiştir.
7 Ocak’ta, TDT Genel Sekreteri Bağdad Amreyev, Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tleuberdi ile telefonla görüşerek, bu takviyesi bir dahalemiştir lakin Kazakistan hükumeti bir talepte bulunmamıştır. Bu bahiste en değerli gelişmelerden biri 11 Ocak’ta TDT üye ülkeleri dışişleri bakanlarının görüntü konferans yoluyla Kazakistan temalı olağanüstü toplanması oldu. Toplantının sonunda yayımlanan ortak bildiride, Kazakistan’a ve onun kardeş halkına olan kuvvetli takviyelerini ve dayanışmalarını teyit ederek; insan hayatını tehlikeye atan, kamu tertibini bozan, mala ziyan veren şiddet hareketlerini ve vandalizmi kınadı. Kazakistan Hükümetinin, anayasal sistemi yıkmayı amaçlayan teröristlere, radikallere, aşırıcılara ve hatalılara karşı yürüttüğü terörle gayret harekatını da desteklediğini duyurdu.
DEĞERLİ BİLDİRİLER
Kabul edilen bildiriyle, Kazakistan’ın önerisi ile hazırlanan Türk Dünyası Vizyonu 2040 dokümanının, ulusal ve memleketler arası sınamalar karşısında eşgüdüm, işbirliği ve karşılıklı yardım için bir rehber niteliğinde olduğuna dikkat çekilmiş, Kazakistan’ın TDT ile bundan daha sonra da işbirliğinin devamını arzuladığı gösterilmiş oldu. Bildiride mevcut krizin üstesinden gelinmesi için gereksinim duyulacak biçimde Kazakistan halkının ve Hükümetinin desteklenmesine hazır olunduğu da yer aldı.
özetlemek gerekirsesı, Kazakistan’da yaşanan olaylar mühletince TDT; Kazakistan’da anayasal tertibin korunmasına, Kazak hükümeti ile halkı içinde inancın sağlanmasına, Cumhurbaşkanı Tokayev’e ve Kazakistan’da gerçekleştirilecek ekonomik ve politik ıslahatlara takviye verilmesine ve Kazakistan hükümetinin talebi halinde teknik bilgi ve deneyim paylaşımına yönelik kıymetli bildiriler verdi.
TDT ISLAHAT SÜRECİNDE ROL ALABİLİR
TDT’ye üye devletlerin bulunduğu bölgede radikalizm ve terörizm tehlikesi var ise bu, TDT’nin geleceğine bir tehlike oluşturmaktadır. Zira, TDT kendi istikrarını koruyamaz ve güvenliğini sağlayamazsa kültürel, politik ve ekonomik faaliyetlerini de gerçekleştiremez, vakit içinde fonksiyonelliğini kaybeder. Gerçekten, Kazakistan üzere bir devlet iç meselelerle tek başına baş edemiyorsa bu biçimde, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun TDT Dışişleri Bakanları olağandışı toplantısının açılış konuşmasında söylemiş olduği üzere bundan daha sonra üye devletlerin güvenlik güçleri ve istihbarat organları içinde daha yakın ve önemli bir işbirliğine gereksinim vardır.
Öte yandan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev yaptığı açıklamalarda ülkede ekonomik-politik ıslahatlar yapacağının iletisini vermektedir. Kazakistan’da ıslahatların yapılması noktasında TDT üzerine bundan daha sonraki süreçte önemli misyonlar düşebilir ve TDT yumuşak gücünü bundan daha sonraki süreçte konuşturabilir.