Tar Türk Çalgısı Mı ?

Ryan

Global Mod
Global Mod
Katılım
25 Eyl 2020
Mesajlar
13,906
Puanları
36
Tar Türk Çalgısı Mı?

Tar, hem tarihi hem de müzikal özellikleriyle dikkat çeken bir telli çalgıdır. Sıklıkla "Tar Türk çalgısı mı?" sorusu gündeme gelir. Bu makalede, tarın kökeni, yapısı, kullanıldığı kültürler ve Türk müziğiyle olan ilişkisi detaylı şekilde incelenecektir. Ayrıca, tar ile ilgili sıkça sorulan sorulara da cevaplar verilecektir.

Tar’ın Kökeni ve Tarihçesi

Tar, Orta Doğu ve Kafkasya bölgelerinde yaygın olarak kullanılan bir telli çalgıdır. Tarihsel kaynaklar, tarın kökeninin İran, Azerbaycan ve Türkiye gibi bölgelerle bağlantılı olduğunu gösterir. Ancak tarın özellikle Azerbaycan ve İran’da çok önemli bir yeri vardır. Bu bölgelerde tar, geleneksel müziklerin temel enstrümanlarından biridir.

Türkiye’de ise tar, özellikle Osmanlı döneminde klasik Türk müziğinde kullanılmıştır. Klasik Türk müziği enstrümanları arasında yer alan tar, uzun sapı ve çift rezonans kutusuyla kendine özgü bir ses yapısına sahiptir.

Tar Türk Çalgısı mı?

Tar, teknik olarak Azerbaycan ve İran kökenli bir çalgıdır; ancak tarih boyunca Anadolu topraklarında da yaygın şekilde kullanılmıştır. Türk kültürüne adapte edilmesi ve Osmanlı müziğinde önemli bir yer edinmesi nedeniyle Türkiye’de de “Türk çalgısı” olarak kabul edilir. Yani, tar hem Azerbaycan-İran hem de Türkiye müzik kültürünün ortak enstrümanlarından biridir.

Türk müziğinde tar, özellikle klasik ve tasavvuf müziğinde önemli görevler üstlenir. Anadolu’nun farklı bölgelerinde tarın varyasyonları ve benzer telli çalgılar da bulunur. Bu nedenle, "tar Türk çalgısı mı?" sorusu net bir coğrafi ve kültürel sınır çizmekten çok, ortak bir müzik kültürünün göstergesi olarak görülmelidir.

Tar’ın Yapısı ve Özellikleri

Tar, genellikle ceviz veya başka sert ağaçtan yapılan uzun saplı, çift kutulu (gövdeli) bir enstrümandır. Üzerinde 6 veya 7 tel bulunur ve tel dizilimi klasik Türk müziğine uygun olarak ayarlanır. Teli mızrap veya parmaklarla çalınır. Ses rengi oldukça derin ve rezonanslıdır.

Türkiye’de kullanılan tar, Azerbaycan tarından farklı olarak bazı teknik ve yapısal değişiklikler içerebilir. Ancak genel yapısı ve çalınış tekniği benzerdir.

Tar ve Türk Müziği İlişkisi

Tar, Osmanlı klasik müziğinde yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca Mevlevi ayinlerinde ve diğer tasavvuf müziklerinde tarın yeri büyüktür. Türk müziğinde makam sistemi içinde tarın icrası, hem solo hem de toplu performanslarda öne çıkar.

Bu yönüyle tar, sadece bir enstrüman olmaktan çıkıp Türk müziğinin ruhunu taşıyan önemli bir araç haline gelir.

Tar ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

1. Tar ile bağlama aynı şey midir?

Hayır, tar ve bağlama farklı çalgılardır. Bağlama, daha çok Anadolu halk müziğinde kullanılan ve farklı yapısal özelliklere sahip bir telli çalgıdır. Tar ise klasik müzikte ve tasavvuf müziğinde öne çıkan, daha ince ve kompleks yapılı bir enstrümandır.

2. Tar sadece Azerbaycan’da mı çalınır?

Hayır, tar Azerbaycan’da önemli olmakla birlikte İran ve Türkiye’de de aktif olarak kullanılan bir çalgıdır. Türkiye’de klasik Türk müziği ve tasavvuf müziğinde yaygın biçimde yer alır.

3. Tar’ın Türk müziğindeki yeri nedir?

Tar, Türk müziğinde özellikle klasik müzik repertuarında ve tasavvuf müziğinde önemli bir role sahiptir. Sesinin zenginliği ve makamlarla uyumu nedeniyle tercih edilir.

4. Tar’ın yapısal özellikleri nelerdir?

Uzun saplı, çift kutulu bir telli çalgıdır. Altı veya yedi teli bulunur. Ceviz veya başka sert ağaçlardan yapılır. Tiz ve pes sesleri aynı anda verebilen zengin bir ses yapısına sahiptir.

5. Tar nasıl çalınır?

Tar, genellikle mızrap (tezene) ile veya parmaklarla çalınır. Çalma tekniği, telin titreşimini ve rezonansını en iyi şekilde kullanmaya yöneliktir.

6. Tar Türk kültüründe ne kadar eski?

Tar, Anadolu topraklarında en az Osmanlı döneminden itibaren kullanılmıştır. Ancak daha eski Orta Doğu ve Kafkas kökenleri vardır. Türkiye’de klasik müzikle beraber yüzyıllardır yer edinmiştir.

Tar ve Türk Kültüründeki Önemi

Tar, sadece bir müzik enstrümanı değil, aynı zamanda kültürel bir mirastır. Hem Azerbaycan hem de Türkiye gibi ülkelerde ortak kültürel köklerin ve müzik geleneklerinin göstergesidir. Türk müziğinde tarın yeri, onun yalnızca enstrüman olarak değil, duyguların, tarihin ve kültürün sesi olmasıyla da ilişkilidir.

Sonuç olarak, tar teknik anlamda Azerbaycan ve İran kökenli bir çalgı olsa da Türkiye’de uzun zamandır kullanılması, klasik Türk müziğine entegrasyonu ve kültürel adaptasyonu nedeniyle "Tar Türk çalgısı mı?" sorusunun cevabı evet olarak kabul edilir. Tar, Türk müziğinin önemli ve vazgeçilmez telli çalgılarından biridir.

---

Anahtar Kelimeler: Tar, Türk çalgısı, klasik Türk müziği, telli çalgılar, Osmanlı müziği, tasavvuf müziği, bağlama, Kafkas müziği, Azerbaycan tarı.
 
Üst