niye Şişmanlıyoruz, niye Zayıflayamıyoruz?

Osman

Global Mod
Global Mod
Katılım
25 Mar 2021
Mesajlar
88
Puanları
6
Obezite nedir? Ne sıklıkta görülür, nasıl teşhis temalır?

Bedende sıhhat riski oluşturacak biçimde yağ ölçüsünün artmasına obezite ismini veriyoruz. Çağımızın en değerli salgın hastalıklarından biri olan obezite, şeker hastalığı, kalp damar hastalıkları ve kanser başta olmak üzere iki yüze yakın hastalığın ortaya çıkmasında da rol oynuyor. Dünyada 2 milyardan fazla şahısta kilo fazlalığı ve 2 obezite mevcut. Türkiye’de de her üç erişkinden birinde kilo fazlalığı, başkasında obezite görülürken sırf birinde beden tartısı olağan sonlarda. Emsal biçimde ülkemizdeki datalar her 10 çocuktan üçünün kilo fazlalığı olduğunu gösteriyor.

Obezite teşhisini kilogram cinsinden beden yükünün metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle elde edilen beden kitle indeksi (VKİ) sayısının 30 kg/m2 üzerinde olmasıyla koyuyoruz. Bu sayının 25-30 içinde olmasını da kilo fazlalığı olarak tanımlıyoruz. Fakat bu sayılar birtakım bireylerde bedendeki yağ oranını tam olarak yansıtmayabilir. Göbek deliği hizasından ölçülen bel etrafının bayanlarda 80 cm erkeklerde ise 94 cm üzerinde bulunmasına elma tipi obezite diyoruz. Bu durum kalça bölgesinde artmış yağlanmaya yani armut tipi obeziteye bakılırsa daha yüksek sıhhat riski taşıyor. Obezite niçiniyle takip ve tedavi ettiğimiz hastalarımızda öbür değerlendirmeler de yapıyoruz.

Obezite niye oluyor?

kişinin ferdi yanılgılarından dolayı ve kendi denetiminde gelişen bir durum değil. Kronik, kompleks, ilerleyici ve yenidenlayıcı bir hastalık olan obeziteyi genlerimiz ve metabolizmamızın alışık olmadığı olağandışı etrafa bedenimizin olağan yanıtı olarak tanımlayabiliriz. Beslenme alışkanlığı ve hareketsizlik obezite gelişmeninde epeyce değerli lakin duygudurum bozukluğu, gerilim, yetersiz uyku, barsak mikroplarımızdaki değişiklikler ve etrafımızdan maruz kaldığımız hormon bozucular üzere biroldukça faktör de bedenimizin yağı depolamasını kolaylaştırıyor.

Obezite ve COVID19 içinde bir alaka var mi?

Obezite ve COVID19 hastalığı birbirlerini olumsuz etkiliyor. Obezite, COVID19 hastalarında hastaneye yatış, ağır bakım ve yardımcı teneffüs aygıtı muhtaçlığını yüzde 30-80 içinde artırıyor. , teneffüs, kalp, metabolizma, bağışıklık ve pıhtılaşma sistemleri üzerinde bozukluklara niye olurak hastalığı ağırlaştırıyor. Salgın önlemleri ile fizikî aktivitede azalma, yeme içme davranışlarında bozulma, sosyoekonomik kuvvetlikler ve psikososyal durum bozuklukları ortaya çıkıyor. Tüm bunların güç metabolizmamıza yansıması hem obezitesi olan tıpkı vakitte olmayan bireylerde kilo artışına meyil olarak karşımıza çıkıyor.

Kilo denetimi için neler yapmalı?

Obezitenin önlenmesi ve yönetilmesinde özel dal, sivil toplum kuruluşları ve hükümetlere kıymetli nazaranvler düşüyor. Obezitesi olan bir bireyde tek başına “az yemek yemek ve epey hareket etmek” kalıcı bir tahlil sağlamıyor. Ben bunları “BUSE” sözünün 4 harfi ile tanımlıyorum. “B” harfi beslenme. Kesinlikle sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenmek gerekiyor. Halihazırda doymuş yağları, şekeri, işlenmiş besinleri fazla tüketiyoruz. Buna karşılık lifli besinleri az tüketiyoruz, doğal ve çeşitli beslenmiyoruz. Örneğin günde beş porsiyon zerzevat, meyve tüketimi tek başına obezite, kalp damar hastalığı ve şeker hastalığı riskini yüzde 30 azaltıyor. “U” harfi uykuyu temsil ediyor. Alt-sekiz saat kesintisiz gece uykusuna dikkat edilmeli. Daha azı da daha fazlası da sıhhat riski taşıyor. “S” harfi gerilimi temsil ediyor. Gerilimi denetim altına almadan beden yükünü denetim altına alabilmek mümkün değil. Yüksek gerilim durumunda beden bilhassa iç organlar ve karın etrafında fazladan yağ tutuyor. Son harf “E” ise idman. Hareket etmeden kalıcı kilo denetimi sağlanamıyor. Bu niçinle salgın periyodunda de şahsi önlemlere uyarak kâfi seviyede idman yapılmalı. “BUSE” formülü ile hem kilo denetimini sağlamak tıpkı vakitte bağışıklık sistemini kuvvetli tutmak mümkün.

Obezite niçiniyle bize başvuranların birçoklarında sıhhat risklerini azaltmak için gereken kilo kaybını hayat biçimi planlaması ile sağlayabiliyoruz. Birtakım hastalarımızda ilaç tedavisi kullanmamız ya da gerekli olabiliyor. Başarılı obezite tedavisi, ispata dayalı, multidisipliner, şahsa özel ve sürdürülebilir bir yaklaşım gerektiriyor.


İlkbahar 2022 / Pharmetic Sıhhat Mecmuası

Prof. Dr. OKAN BÜLENT YILDIZ Hacettepe Üniversitesi Tip Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Kısmı
 
Üst