- Katılım
- 25 Mar 2021
- Mesajlar
- 2,241
- Puanları
- 36
MERİÇ, EDİRNE (AA) – Bursa‘nın İznik ilçesindeki 2 bin yıllık antik Roma Tiyatrosu hafriyatında, Erken Osmanlı Devri’ne tarihlenen, fırın ateşhanesi, sır fırını, kuvars ezme taşlarıyla üretimin tüm evrelerinin birinci sefer bir ortada olduğu çini atölyesine ulaşıldı.
Roma Tiyatrosu arkeolojik hafriyat ve araştırma çalışmaları, yaklaşık 15 dönümlük alanda Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle, İznik Müze Müdürlüğünün başkanlığında, Bursa Büyükşehir Belediyesinin takviyesi ve Dokuz Eylül Üniversitesinin bilimsel danışmanlığında sürüyor.
Hafriyat Lideri Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aygün Ekin Meriç, AA muhabirine, İznik’teki yapının, Roma devrinde düz bir alana inşa edilmiş ve tonozlarla yükseltilmiş seçkin tiyatrolardan olduğunu söylemiş oldu.
Tiyatronun yaklaşık 10 bin kişilik ve 3 katlı olarak, 2. yüzyılda İmparator Trajan devrinde inşa edildiğini, fazlaca heybetli bir tonozlu altyapısı bulunduğunu belirten Meriç, “Burada bilhassa 2. ve 3. yüzyılda, gladyatör oyunları, periyodun ünlü oyunları oynanmış. sonrasındasında tiyatro, bilhassa Ekümenik Konsil’in toplandığı 325’ten daha sonra fonksiyonunu değiştirmiş ve daha epey dini gayelerle kullanılmış. Tiyatrodaki orkestranın rigole duvarlarına Meryem, İsa freskleri yapılmış ve orkestraya giriş çıkışlar kapatılmış. O alan, büsbütün dini kullanıma ayrılmış.” diye konuştu.
İznik’te eski periyotlarda biroldukca zelzelenin meydana geldiğini, tiyatro yapısının da bundan etkilendiğini aktaran Meriç, şu biçimde devam etti:
“Bu dini kullanım ardından, 5. yüzyılda büyük bir sarsıntı geçiriliyor ve bu tarihten daha sonra tiyatro, daha epeyce İznik’in çöplerinin atıldığı bir alan olarak kullanılmaya başlıyor. Bu durum 200 yıl devam ediyor. ondan sonrasında 8. yüzyılda Arap akınları periyodunda, tiyatrodaki bütün gereçler, sur imalinde kullanılmak üzere taşınıyor. Tiyatro, bu tarihten daha sonra artık İznik’in savunması için kendini feda etmiş olarak görünüyor. Arap akınlarından daha sonraki periyotta, 12. ve 13. yüzsenelerda bir daha bir dini kullanım başlıyor. Tiyatronun 2. kaveasının (seyircilerin oturdukları basamaklı yer) üzerine bir kilise inşa ediliyor. Laskarisler devrinde, çabucak tiyatronun güney batısına bir kilise yapısı daha inşa ediliyor. Bu alan, bu tarihten daha sonra daha epey kilise ve mezarlık olarak kullanılmaya başlıyor. Bu kullanım 14. yüzyıla kadar devam ediyor.”
Meriç, İznik’in Osmanlı Devleti’nin başşehri olduğu periyotta bu alana çini fırınları inşa edilmeye başlandığına dikkati çekerek, çini konusunda fazlaca ünlü olan İznik’teki ustaların bu bölgede 14. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar çalıştığını anlattı.
Hafriyat alanındaki çalışmalar boyunca alanda 10 çini fırını bulduklarını lisana getiren Meriç, şu ayrıntıları paylaştı:
“Son kazımızda fazlaca kıymetli bir keşif gerçekleştirdik. Oturma basamaklarını taşıyan en âlâ durumdaki tonozun ortasında, 14-15. yüzyıla tarihlenen bir çini atölyesine ulaştık. Bu atölye, fazlaca değerli. Yeterli korunmuş, epeyce hoş bir fırınımız var. İçinde kullanım kararı oluşmuş yanıklardan bu fırının uzun mühlet kullanıldığını anlayabiliyoruz. Çabucak bunun devamında bir daha üretimin öbür bir basamağı olan sırlama için kullanılan bir sır üretim fırını var ve bunun çabucak ilerisinde de kuvarsın üretildiği mermer taş 2 hazne görüyoruz. Burada tam bir atölye görüyoruz. Her şeyiyle, sır fırınıyla ve bu kuvars üretiminde kullanılan taş hazneleriyle tam bir seramik atölyesi ve bu birinci kez İznik’te bu biçimde toplu biçimde ortaya çıktı. Daha evvel bir fırın ya da kuvars kısmı bulunuyordu fakat burada biz hiç bozulmadan kullanılmış bu atölyeyi bulduk. Hatta kullanılan kil yeri de korunmuş. Bunu büsbütün koruduk ve sergilemek için onarım projesine dahil ettik.”
Toprak kesitte bulunan iskelet olduğu üzere sergilenecek
Doç. Dr. Aygün Ekin Meriç, tiyatronun, ayakta olduğu periyotlarda birtakım tarihî olaylara şahitlik ettiğini vurguladı.
Bunlara örnekler veren Meriç, “örneğin 258’deki Got İstilası var. Tiyatronun birinci oturma basamaklarının hafriyatı sırasında epeyce sayıda mezar bulduk. Bu mezarlar savaş sırasında ölmüş biçimde bulundu. Kolu yok, yarası var, yaralar da iskeletlerde görülüyor. aslına bakarsanız mezarlık kullanması daima devam etmiş. Bu sene kazdığımız bir alanda, amfora ortasında bir bebek iskeleti bulduk.” dedi.
Tiyatronun haricinde, güney alanındaki toprak bir kesitte geç periyoda tarihlenen diğer bir iskelet bulduklarını anlatan Meriç, 160 santimetre uzunluklarında yetişkin bir erkeğe ilişkin olduğu varsayım edilen iskeletin topraktan çıkarılmadan sergileneceği bilgisini verdi.
Dokuz Eylül Üniversitesi takımı olarak, 1980’de tiyatroda başlatılan hafriyatları 2016’da üstlendiklerini lisana getiren Meriç, şu biçimde konuştu:
“6 dönemdir kazıyoruz. Bizim devrimizde tiyatroda hiç kazılmamış bir alan kalmadı. Bu dönem da çalışmamızı tamamladığımızda tiyatroya bağlı bütün yerlerin hafriyatı tamamlanmış olacak. Tiyatronun onarım projesi de yapıldı ve konsey tarafınca onaylandı. Uygulama için bekliyoruz. Bu da yapıldıktan daha sonra bu tiyatronun saklı güzergahında, bütün evrelerini göstereceğiz. Ziyarete gelenler, tiyatronun özgün kullanım evresini nazarancekler, sonrasındasındaki dini kullanım evrelerini gorecekler, çabucak sonrasında işlikleri, kiliseleri, çini fırınlarını, İznik’in bütün tarihini burada görüp buradan ayrılacaklar. Tiyatro etrafında tiyatroya bağlı yapılar var. Birtakım stoalar, öbür kazılardan gördüğümüz yapılar var. Tiyatronun haricinde, sit alanımız ortasındaki alanlarda hafriyata devam edeceğiz. Kamulaştırılmış bir alanımız var alanın güneybatısında. O alanda kazılara devam edeceğiz. Tiyatro ve etrafındaki bütün tiyatroyla temaslı yapıları da ortaya çıkaracağız ve bu alanı bu biçimdelikle bir kompleks kültür varlığı olarak kazandıracağız.”
Meriç, bundan daha sonra yıllık hafriyat olarak çalışacaklarını, Türk Tarih Kurumu’nun (TTK) takviyeleriyle, 4 arkeolog, bir sanat tarihçi ve bir restoratörün misyon aldığı çalışmalara ilerleyen süreçte emekçilerin de dahil edileceğini kelamlarına ekledi.
Roma Tiyatrosu arkeolojik hafriyat ve araştırma çalışmaları, yaklaşık 15 dönümlük alanda Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle, İznik Müze Müdürlüğünün başkanlığında, Bursa Büyükşehir Belediyesinin takviyesi ve Dokuz Eylül Üniversitesinin bilimsel danışmanlığında sürüyor.
Hafriyat Lideri Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aygün Ekin Meriç, AA muhabirine, İznik’teki yapının, Roma devrinde düz bir alana inşa edilmiş ve tonozlarla yükseltilmiş seçkin tiyatrolardan olduğunu söylemiş oldu.
Tiyatronun yaklaşık 10 bin kişilik ve 3 katlı olarak, 2. yüzyılda İmparator Trajan devrinde inşa edildiğini, fazlaca heybetli bir tonozlu altyapısı bulunduğunu belirten Meriç, “Burada bilhassa 2. ve 3. yüzyılda, gladyatör oyunları, periyodun ünlü oyunları oynanmış. sonrasındasında tiyatro, bilhassa Ekümenik Konsil’in toplandığı 325’ten daha sonra fonksiyonunu değiştirmiş ve daha epey dini gayelerle kullanılmış. Tiyatrodaki orkestranın rigole duvarlarına Meryem, İsa freskleri yapılmış ve orkestraya giriş çıkışlar kapatılmış. O alan, büsbütün dini kullanıma ayrılmış.” diye konuştu.
İznik’te eski periyotlarda biroldukca zelzelenin meydana geldiğini, tiyatro yapısının da bundan etkilendiğini aktaran Meriç, şu biçimde devam etti:
“Bu dini kullanım ardından, 5. yüzyılda büyük bir sarsıntı geçiriliyor ve bu tarihten daha sonra tiyatro, daha epeyce İznik’in çöplerinin atıldığı bir alan olarak kullanılmaya başlıyor. Bu durum 200 yıl devam ediyor. ondan sonrasında 8. yüzyılda Arap akınları periyodunda, tiyatrodaki bütün gereçler, sur imalinde kullanılmak üzere taşınıyor. Tiyatro, bu tarihten daha sonra artık İznik’in savunması için kendini feda etmiş olarak görünüyor. Arap akınlarından daha sonraki periyotta, 12. ve 13. yüzsenelerda bir daha bir dini kullanım başlıyor. Tiyatronun 2. kaveasının (seyircilerin oturdukları basamaklı yer) üzerine bir kilise inşa ediliyor. Laskarisler devrinde, çabucak tiyatronun güney batısına bir kilise yapısı daha inşa ediliyor. Bu alan, bu tarihten daha sonra daha epey kilise ve mezarlık olarak kullanılmaya başlıyor. Bu kullanım 14. yüzyıla kadar devam ediyor.”
Meriç, İznik’in Osmanlı Devleti’nin başşehri olduğu periyotta bu alana çini fırınları inşa edilmeye başlandığına dikkati çekerek, çini konusunda fazlaca ünlü olan İznik’teki ustaların bu bölgede 14. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar çalıştığını anlattı.
Hafriyat alanındaki çalışmalar boyunca alanda 10 çini fırını bulduklarını lisana getiren Meriç, şu ayrıntıları paylaştı:
“Son kazımızda fazlaca kıymetli bir keşif gerçekleştirdik. Oturma basamaklarını taşıyan en âlâ durumdaki tonozun ortasında, 14-15. yüzyıla tarihlenen bir çini atölyesine ulaştık. Bu atölye, fazlaca değerli. Yeterli korunmuş, epeyce hoş bir fırınımız var. İçinde kullanım kararı oluşmuş yanıklardan bu fırının uzun mühlet kullanıldığını anlayabiliyoruz. Çabucak bunun devamında bir daha üretimin öbür bir basamağı olan sırlama için kullanılan bir sır üretim fırını var ve bunun çabucak ilerisinde de kuvarsın üretildiği mermer taş 2 hazne görüyoruz. Burada tam bir atölye görüyoruz. Her şeyiyle, sır fırınıyla ve bu kuvars üretiminde kullanılan taş hazneleriyle tam bir seramik atölyesi ve bu birinci kez İznik’te bu biçimde toplu biçimde ortaya çıktı. Daha evvel bir fırın ya da kuvars kısmı bulunuyordu fakat burada biz hiç bozulmadan kullanılmış bu atölyeyi bulduk. Hatta kullanılan kil yeri de korunmuş. Bunu büsbütün koruduk ve sergilemek için onarım projesine dahil ettik.”
Toprak kesitte bulunan iskelet olduğu üzere sergilenecek
Doç. Dr. Aygün Ekin Meriç, tiyatronun, ayakta olduğu periyotlarda birtakım tarihî olaylara şahitlik ettiğini vurguladı.
Bunlara örnekler veren Meriç, “örneğin 258’deki Got İstilası var. Tiyatronun birinci oturma basamaklarının hafriyatı sırasında epeyce sayıda mezar bulduk. Bu mezarlar savaş sırasında ölmüş biçimde bulundu. Kolu yok, yarası var, yaralar da iskeletlerde görülüyor. aslına bakarsanız mezarlık kullanması daima devam etmiş. Bu sene kazdığımız bir alanda, amfora ortasında bir bebek iskeleti bulduk.” dedi.
Tiyatronun haricinde, güney alanındaki toprak bir kesitte geç periyoda tarihlenen diğer bir iskelet bulduklarını anlatan Meriç, 160 santimetre uzunluklarında yetişkin bir erkeğe ilişkin olduğu varsayım edilen iskeletin topraktan çıkarılmadan sergileneceği bilgisini verdi.
Dokuz Eylül Üniversitesi takımı olarak, 1980’de tiyatroda başlatılan hafriyatları 2016’da üstlendiklerini lisana getiren Meriç, şu biçimde konuştu:
“6 dönemdir kazıyoruz. Bizim devrimizde tiyatroda hiç kazılmamış bir alan kalmadı. Bu dönem da çalışmamızı tamamladığımızda tiyatroya bağlı bütün yerlerin hafriyatı tamamlanmış olacak. Tiyatronun onarım projesi de yapıldı ve konsey tarafınca onaylandı. Uygulama için bekliyoruz. Bu da yapıldıktan daha sonra bu tiyatronun saklı güzergahında, bütün evrelerini göstereceğiz. Ziyarete gelenler, tiyatronun özgün kullanım evresini nazarancekler, sonrasındasındaki dini kullanım evrelerini gorecekler, çabucak sonrasında işlikleri, kiliseleri, çini fırınlarını, İznik’in bütün tarihini burada görüp buradan ayrılacaklar. Tiyatro etrafında tiyatroya bağlı yapılar var. Birtakım stoalar, öbür kazılardan gördüğümüz yapılar var. Tiyatronun haricinde, sit alanımız ortasındaki alanlarda hafriyata devam edeceğiz. Kamulaştırılmış bir alanımız var alanın güneybatısında. O alanda kazılara devam edeceğiz. Tiyatro ve etrafındaki bütün tiyatroyla temaslı yapıları da ortaya çıkaracağız ve bu alanı bu biçimdelikle bir kompleks kültür varlığı olarak kazandıracağız.”
Meriç, bundan daha sonra yıllık hafriyat olarak çalışacaklarını, Türk Tarih Kurumu’nun (TTK) takviyeleriyle, 4 arkeolog, bir sanat tarihçi ve bir restoratörün misyon aldığı çalışmalara ilerleyen süreçte emekçilerin de dahil edileceğini kelamlarına ekledi.