İmparatorlukların kenti İzmit’i daha evvel hiç bu biçimde görmediniz

Pinar

Global Mod
Global Mod
Katılım
25 Mar 2021
Mesajlar
2,239
Puanları
36
İmparatorlukların kenti İzmit’i daha evvel hiç bu biçimde görmediniz

Bu çizimler İzmit’in gerçek tarihini yansıtıyor

Üniversite senelerında başladığı hayali çizimlerle öbür görseli bulunmayan tarihi yapıtları kağıda döktü

Türkiye’deki tek tarihi çizimleri yapan Tarih Bilimci Onur Şahna: “Ne kadar gravür var ise hepsini tek tek buldum. İnceledim, restore ettim, bir daha çizdim ve renklendirdim”

“Türkiye’de benden diğer tarihi çizim yapan yok. İzmit ile ilgili çizim yapan aslına bakarsanız dünyada yok”

KOCAELİ – Üniversite senelerında başladığı hayal eseri çizimleri tarihi çizimlere döndüren Tarih Bilimci Onur Şahna, Bitinya, Roma, Bizans ve Osmanlı devirlerine konut sahipliği yapan İzmit’i çizimlerle canlandırıldı. Büsbütün gerçeği yansıtan çizimler içinde, 4. Murat’ın yaptırdığı Saray-ı Hümayun da diğer hiç bir yerde olmayan görseli yer alıyor.

Tarih boyunca çeşitli uygarlıklara konut sahipliği, Roma İmparatorluğu’na da başşehirlik yapan “Nikomedia” yani şimdiki ismiyle İzmit (Kocaeli), tarih bilimci ve illüstratör Onur Şahna tarafınca çizimlerle canlandırılıyor. Üniversite senelerında başladığı hayal eseri çizimlerini Prof. Dr. Halil İnalcık‘ın teşvikiyle tarihi çizimlere döndüren Şahna, İzmit üzerine yazılan seyahatnamelerde yer bulan gravürleri toplayıp, inceledikten daha sonra restore edip bir daha çizerek renklendirmeler yaptı. Şahna’nın hayal eseri olmayan, büsbütün gerçeği yansıtan tarihi çizimleri, Kocaeli’de bulunan SEKA Kağıt Müzesi’ndeki salonda sergileniyor. Üniversite senelerında kendisini İzmit’in tarihine adayan Şahna, 17 yıldır tarihi çizimler yapıyor. Türkiye’de tarihi çizim yapan tek kişi olan Şahna’nın yapıtları, milletlerarası bilimsel yayınlarda da kullanılıyor.

“İnalcık’ın teşvikiyle başladım”

Lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Tarih Kısmında tamamladığını söyleyen Şahna, 2003-2006 yılları içinde ise ünlü tarihçi merhum Prof. Dr. Halil İnalcık’ın asistanlığını yaptığını kaydetti. Prof. Dr. Halil İnalcık’ın teşvikiyle tarihi çizimler yapmaya başladığını tabir eden Şahna, “Daha evvel hayal eseri tarihi çizimler yapıyordum. Halil İnalcık bana, işimi profesyonel olarak yapma imkanı verdi. 2005 yılında Venedik’te bir sempozyum için onun erken Osmanlı devri ile ilgili çizimlerini yaptım. Karamürsel Beyefendi, Akçakoca Beyefendi, Bitinya dedikleri bizim Kocaeli dediğimiz mıntıkanın fethedilmesi, Osmanlı Devleti’nin kurulması üzere çizimler yaptım. ondan sonrasında İzmit kalelerini çalışmaya başladım. Bu kapsamda çalışmalara devam ettim. Akabinde İzmit’in kuruluşundan, Osmanlı devrine kadar kademe aşama getirdim” dedi.

“Ne kadar gravür var ise hepsini topladım”

İllüstrasyon çizimlerinin, iki evreye ayrıldığını anlatan Onur Şahna, “Birincisi kendi tasarlayıp çizdiklerim. Sikkeler, seyahatnameler, arkeolojik hafriyat raporları yahut literatürde o mevzuda yapılmış incelemelerin derlemelerinden oluşan bilimsel kurgular. Başkası de İzmit üzerine tarih boyunca seyahatnamelerde yer bulmuş gravürler. Ne kadar gravür var ise hepsini tek tek buldum. İnceledim, restore ettim, bir daha çizdim ve renklendirdim” diye konuştu.

“Tarihi bilgi yalnızca bu çizimde var”

Seyahatnamede yer alan 1745 yılının İzmit’ini resmeden çiziminin değerini anlatan Şahna, “Halil İnalcık da bu çizime epeyce değer veriyordu. İzmit’in tarihi yapılarına ait 19. yüzyıl öncesine dair elimizdeki tek kayıt, Matrakçı Nasuh Efendi’nin 1534 tarihindeki minyatürüydü. Minyatür sanatı perspektif içermez, 3 boyutlu yapılar içermez. Biraz durumu betimleyen çizimlerdir. Onun üzerinden değerlendirme yapmak, tarihi yapıları anlamak fazlaca güçtü. Lakin bu çizim, bunu büyük ölçüde giderdi. İzmit’in iç kalesini, Roma periyodundan kalma surlarını, bir daha Yavuz Sultan Selim vaktinde ihya edilen, geliştirilen tersane, 4. Murat’ın av köşkünü daha doğrusu Kasr-ı Humayün’un çizimleri bulunuyor. Bunlar tarihi bilgi olarak yalnızca bu çizimde var. 4. Murat’ın yaptırdığı sarayın diğer bir görseli yok, minyatürü yok. Pertev Paşa Külliyesi’nin de en kıymetli kayıtlarından biri bu çizim. Zira külliyeyi tam haliyle kervansarayıyla, hamamıyla, imarethanesiyle anlatıyor. Bu tarihi değeri olduğu için bu çizime daha fazlaca kıymet gösterildi” biçiminde konuştu.

“Bu çalışmalar görsel eksikliği tamamlıyor”

İzmit’in Roma İmparatorluğu’na yaklaşık 45 yıl başşehirlik yaptığına dikkat çeken Tarih Bilimci Şahna, “İzmit, Anadolu’da İstanbul haricinde Roma’ya başşehirlik yapan tek kent olma vasfı taşıyor. hem de bir geçiş güzergahı üzerinde. Antik periyotta de burada bir fabrikasyon üretim varmış, Osmanlı devrinde de varmış. Çağdaş çağda da burada sanayi vardı. Süratli ve çarpık kentleşmeyle tahrip edilmiş. Günümüze fazla tarihi eser ulaşabilmiş değil. Çağdaş kentin altına gömülü kalmış, epey da ilgi çekmemiş. O yüzden bu illüstrasyonlar, gravürler, bu yapılan çalışmalar görsel eksikliği tamamlıyor” formunda konuştu.

“Halil İnalcık’a verdiğim kelamı tutmak istiyorum”

2014 yılında Ulusal Saraylar Daire Başkanlığı’nın teklifiyle Dolma Bahçe Sarayı’nda 7 gün mühlet ile stant açtığını söyleyen Şahna, “O milletlerarası bir sergiydi. Onun haricinde bu çizimler, bilimsel yayınlarda benim iznimle kullanıyor. Bu çizimleri, illüstrasyon kitabı halime getirdim. Kısa bir İzmit tarihçesi içeriyor. Onu çabucak hemen daha son haline kavuşturamadım. O bittiğinde yayınlanacak. Merhum Halil hocaya verdiğim kelamı sıhhatinde tutamadım, tahminen yakın vakitte tutabileceğim. Halil hoca, bu görsel eksiğin alandan, meslekten yani tarihten birileri tarafınca doldurulmasını önemsiyordu. Buna değer veriyordu. Tek tek çalışılıp basılmasını istiyordu fakat bu işler hakikaten güç. Yaklaşık 1 yılı alıyor, ben bu vakte kadar 22 illüstrasyon yaptım. Biraz da insanüstü gayret ile güzel makûs yetiştirebildim” sözlerini kullandı.

“Benden diğer tarihi çizim yapan yok”

Türkiye’de kendisinden diğer tarihi çizim yapan kişinin olmadığını vurgulayan Şahna kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Literatürü her vakit tarar, incelerim. Türkiye’de benden öbür tarihi çizim yapan yok. İzmit ile ilgili çizim yapan aslına bakarsanız dünyada yok. Reşat Ekrem Koçu’un ‘İstanbul Ansiklopedisi’ var. örneğin orada illüstrasyonlar yapılmış lakin büsbütün hayal eseri şeyler. Türkiye’de yerleşmiş bir meslek kolu değil.



Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Huriye Ferah Vanlı
 
Üst