- Katılım
- 25 Mar 2021
- Mesajlar
- 2,241
- Puanları
- 36
Bu hafriyatın Anadolu’da diğer bir örneği yok
Türkiye‘deki tek lejyon kalesi kazısından fazlaca kıymetli bulgular elde edildi
Satala’ya yakın bir noktada yapılan kurtarma hafriyatında Urartu devrine ilişkin 3 bin yıllık bronz kemer bulundu
Satala Antik Kentinde Orta Bizans periyoduna ilişkin bin 500 yıllık hamam yapısı da ortaya çıkarıldı
GÜMÜŞHANE – Gümüşhane’nin Kelkit ilçesinde Anadolu’da hafriyat çalışması gerçekleştirilebilen tek Roma lejyon kalesi olan Satala Antik Kentinde 2,5 ay süren çalışmalar kararında Urartu periyoduna ilişkin fazlaca sayıda bulgu ile bin 500 yıllık hamam yapısı ortaya çıkarıldı.
İlçeye bağlı Sadak köyündeki Satala Antik Kentinde 2,5 ay evvel 45 kişilik grupla başlayan hafriyat çalışmalarında Roma ve Bizans periyoduna ilişkin eser ve bulguların yanında hem Satala’da birebir vakitte civarında Urartu periyoduna ilişkin değerli eser ve bulgular elde edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gümüşhane Valiliği ve Vilayet Özel Yönetimi ile Kelkit Kaymakamlığı ve Kelkit Belediyesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilen hafriyat çalışmaları Bartın Üniversitesi Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve tıpkı üniversitenin Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Doç.Dr. Şahin Yıldırım başkanlığında sürdürülüyor.
Roma İmparatorluğunun Doğu hududunda günümüze kadar ulaşabilmiş dünyadaki tek lejyon kalesi olan Satala Antik Kentinde 2017 yılından beri devam eden arkeolojik hafriyatlarda bugüne kadar elde edilen dataların yanında bu yılki hafriyat çalışmalarında toprağın 50 santimetre altından başlayan tarihi bulgular 5 metre derinliğe kadar ulaştı.
Satala’da yapılan hafriyat çalışmaları sırasında Geç Tunç Çağına ilişkin 5 bin yıllık mezar ile Ayasofya’yı yaptıran imparator Justinyanus’un tamir ettirdiği kale surları ile bin 500 yıllık hamam yapısının çıktığı alana 2 kilometre uzaklıktaki Sökmen köyünde de Urartu devrine ilişkin yaklaşık 3 bin yıl öncesinin bronz savaşçı kemeri, o periyot işlenen demir madenin cürufları ve işlenmemiş demir cevherleri bulundu.
“Urartular Sökmen köyü civarındaki alanda bir demir madeni işletmişler”
Roma İmparatorluğunun Apollinaris Lejyonu da denilen 15.Lejyonunun yaklaşık 600 yıl karar sürdüğü alanda bu yıl yapılan hafriyat çalışmaları sırasında bilhassa Urartu krallığı devrine tarihlendirilen birfazlaca bulgu elde edildiğini kaydeden hafriyat lideri Doç.Dr. Şahin Yıldırım, “Satala’nın yaklaşık 2 kilometre uzağında yer alan Sökmen köyü civarında Gümüşhane Müze Müdürlüğü ile yaptığımız kurtarma hafriyatı çalışmalarında hem bir Urartu bronz savaşçı kemeri bulduk tıpkı vakitte Urartu madenciliğine data sağlayacak nesneler ele geçti. Bu coğrafyada epey ağır bir demir madeni var ve cevherler halinde tabiatta özgür biçimde bulunabiliyor. Urartular da bilhassa Sökmen civarındaki alanda bir maden işletmişler. Bizim yapmış olduğumuz sondajlar sırasında her yerde epey ağır bir biçimde demir cüruflarıyla karşılaştık. bir daha açmalar içerisinde işlenmemiş demir cevherleri bulduk. Madencilik açısından bu bölgenin yani antik periyotlar hatta daha öncesindeki Urartu devrinden beri hayli ağır bir biçimde kullanıldığını bize gösterdi” dedi.
“Satala, Roma’dan evvel Urartuların kıymetli bir yerleşim yeriymiş”
“3 bin yıllık kemer üzerinde geometrik, bitkisel motifler, sfenksler işlenmiş”
Elde ettikleri bulgular ışığında Satala ve civarının Doğu Karadeniz’deki kıymetli bir Urartu yerleşimi olduğunun söylenebileceğini kaydeden Yıldırım, “Urartuların Doğu Anadolu’da ve Kuzeydoğu Anadolu’daki bağlantısı, varlığı ile ilgili de epey değerli bulgular ele geçti. Bulunan kemerler ve başka eserler ile bir daha Satala merkezinde bulunan eserler bizim açımızdan bu bölgenin Urartu periyodunda hayli kuvvetli bir yerleşim yeri olduğunu da gösterdi. Urartu bronz kemeri milattan evvel 9 ve 8.yüzseneler içinde tarihlendirilmekte üstündeki motiflerden dolayı. Urartuların baş ilahı olan “Haldi” burada betimlenmiş. Ana motif o. tıpkı vakitte de bir daha hayali varlık olarak nitelendirebileceğimiz sfenksler ve gibisi canlılar burada yer almış betimlenmiş. bir daha bitkisel ve geometrik motifler kelam konusu. Bizim için tarihlemedeki en değerli datayı sağlayan bu kemer. Buradaki üretim yerinin maden atölyesinin milattan evvel 9 ve 8. yüzyıla kadar kullanıldığını bize göstermekte. Satala’daki bulgularla da örtüşüyor. Satala’daki Urartu buluntuları da bir daha milattan evvel 9-8. yüzsenelera tarihlendirilmektedir” diye konuştu.
“Burada 6-7 bin kişilik bir askeri kuvveti vardı”
Satala’da 2021 yılı hafriyat çalışmalarını 2,5 aylık süreç sonunda tamamladıklarını ve değerli bulgular elde ettiklerini aktaran Yıldırım, “Özellikle kentin erken periyotlarıyla, taban tarihiyle ilgili bulgular elde ettik. Buradaki 15 ve 16.lejyona ilişkin bulgular elde etmek hedefiyle yola çıkmıştık. Fakat lejyon kalesi yapıldığı sırada burada daha erken periyoda ilişkin yerleşimler varmış. ve bunlar lejyon kalesinin imali sırasında kıymetli ölçüde tahrip edilmişler. Lakin alt taraflarda ise Erken Demir Çağı hatta Geç Tunç Çağı sonuna tarihlendirilen mezar yapıları ve ağır bir biçimde Urartu yapıtlarıyla karşılaştık. Roma lejyonları ordu sisteminde kendi gereksinimlerini kendileri görüyorlar. Bilhassa silahlarını da kendileri yapıyorlardı. Doğal olarak işte buradaki vakit zaman sayısı değişmekle birlikte her daim 6-7 bin kişilik bir askeri kuvveti vardı ve onların muhtaçlıklarını da buradan karşıladıklarını görüyoruz. Urartular da birebir biçimde kendi gereksinimleri için buradaki madenleri kullanmışlar. Burası büyük bir Urartu yerleşimi olarak karşımıza çıktı” formunda konuştu.
“Yaklaşık bin 500 yıllık sıcak su çizgisi çekilmiş hamam ortaya çıktı”
Satala’nın Roma, daha sonrasındaki Geç Roma ve Erken Hristiyanlık devrinde bilhassa İmparator Justinyan devrinde büyük bir gelişime uğradığını söz eden Yıldırım, “Surların yeni baştan mamur edildiğini, tıpkı lejyon planını koruyarak kendi sur sistemini, sur tahkimatını oluşturduğunu görüyoruz. Surla birlikte de sur içerisinde yeni yapılar, yeni çalışma tertipleri gerçekleştirmişler. Sütunlu, revaklı galeriler ve bununla temaslı üst örtüler, büyük bir kompleks bir yapı. Bir kısmı büyük bir olasılıkla bazilika fakat çabucak hemen çok büyük bir yapı olduğu için tam manasıyla bütün fonksiyonunu ortaya koyabilmiş değiliz. Lakin şu anda bulunduğumuz bu yerler Orta Bizans devrinde bir hamam sistemine dönüştürülmüş. Duvarlar içerisinde sıcak su boru sınırları ve kaldaryumlar meydana getirilmiş ve bu bir hamam yapısına hakikat dönüştürülmüş. Bu bakımdan da Geç Antik Devirle de ilgili Satala bize kıymetli bulgular sunmakta. Roma imparatorluk devrine aitte hayli kıymetli bulgularımız oldu. Silahların kesimleri ve bir daha biroldukça seramiklerle karşılaştık. Bu yapılar milattan daha sonra 5-6.yüzyılda yoğunlukla inşa edilmiş. daha sonrasında ise Orta Bizans periyodu olarak isimlendirdiğimiz periyotta bir hamam haline dönüştürülmüş. Tabi yapıda birtakım fonksiyonel değişiklikler meydana getirilmiş. Yeni ek duvarlar eklenmiş kimi duvarlar kaldırılmış. Lakin duvarların içerisinde ısıtma tertibatı meydana getirilmiş. Bütün duvarlar ortasından sıcak su geçen borularla birbirine bağlanmış ve içerisi büsbütün ve bir iklimlendirmeyle tam hamam yapısı meydana getirilmiş burada” tabirlerini kullandı.
“2022 yılında Roma askerlerinin gömüldüğü yerlerde hafriyat çalışmaları yapılacak”
Bu yıl tamamlanan çalışmaların akabinde 2022 yılı için gayelerinden de bahseden hafriyat lideri Doç..Dr. Yıldırım, “2022 yılında evvela buradaki çalışmaları devam ettirmek istiyoruz. Bu kısımdaki hafriyatları ilerlettirmek, 15 ve 16.lejyona ilişkin yeni bulgular elde edebilmek ve onlara ilişkin mimari yapıları ortaya çıkarmak istiyoruz. birebir vakitte nekropol alanı olarak isimlendirdiğimiz Roma İmparatorluğu’nun savaşlar sırasında ölen askerlerinin, lejyonda ölen askerlerinin gömüldüğü yerlerde hafriyat çalışmaları yapmak ve bilhassa lejyondaki lejyonerlerle ilgili yeni datalara ulaşmak istiyoruz. Bu bakımdan da farklı çalışma alanlarımızda gelecek sene içerisinde olacak. birebir vakitte de kentin erken devir tarihiyle ilgili bulgular ve kentin çeperinde kalan başka periyotlara ilişkin ve bir daha lejyonla irtibatlı periyotlar üzerine araştırma yapmayı planlıyoruz” diyerek kelamlarını sonlandırdı.
Türkiye‘deki tek lejyon kalesi kazısından fazlaca kıymetli bulgular elde edildi
Satala’ya yakın bir noktada yapılan kurtarma hafriyatında Urartu devrine ilişkin 3 bin yıllık bronz kemer bulundu
Satala Antik Kentinde Orta Bizans periyoduna ilişkin bin 500 yıllık hamam yapısı da ortaya çıkarıldı
GÜMÜŞHANE – Gümüşhane’nin Kelkit ilçesinde Anadolu’da hafriyat çalışması gerçekleştirilebilen tek Roma lejyon kalesi olan Satala Antik Kentinde 2,5 ay süren çalışmalar kararında Urartu periyoduna ilişkin fazlaca sayıda bulgu ile bin 500 yıllık hamam yapısı ortaya çıkarıldı.
İlçeye bağlı Sadak köyündeki Satala Antik Kentinde 2,5 ay evvel 45 kişilik grupla başlayan hafriyat çalışmalarında Roma ve Bizans periyoduna ilişkin eser ve bulguların yanında hem Satala’da birebir vakitte civarında Urartu periyoduna ilişkin değerli eser ve bulgular elde edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gümüşhane Valiliği ve Vilayet Özel Yönetimi ile Kelkit Kaymakamlığı ve Kelkit Belediyesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilen hafriyat çalışmaları Bartın Üniversitesi Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve tıpkı üniversitenin Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Doç.Dr. Şahin Yıldırım başkanlığında sürdürülüyor.
Roma İmparatorluğunun Doğu hududunda günümüze kadar ulaşabilmiş dünyadaki tek lejyon kalesi olan Satala Antik Kentinde 2017 yılından beri devam eden arkeolojik hafriyatlarda bugüne kadar elde edilen dataların yanında bu yılki hafriyat çalışmalarında toprağın 50 santimetre altından başlayan tarihi bulgular 5 metre derinliğe kadar ulaştı.
Satala’da yapılan hafriyat çalışmaları sırasında Geç Tunç Çağına ilişkin 5 bin yıllık mezar ile Ayasofya’yı yaptıran imparator Justinyanus’un tamir ettirdiği kale surları ile bin 500 yıllık hamam yapısının çıktığı alana 2 kilometre uzaklıktaki Sökmen köyünde de Urartu devrine ilişkin yaklaşık 3 bin yıl öncesinin bronz savaşçı kemeri, o periyot işlenen demir madenin cürufları ve işlenmemiş demir cevherleri bulundu.
“Urartular Sökmen köyü civarındaki alanda bir demir madeni işletmişler”
Roma İmparatorluğunun Apollinaris Lejyonu da denilen 15.Lejyonunun yaklaşık 600 yıl karar sürdüğü alanda bu yıl yapılan hafriyat çalışmaları sırasında bilhassa Urartu krallığı devrine tarihlendirilen birfazlaca bulgu elde edildiğini kaydeden hafriyat lideri Doç.Dr. Şahin Yıldırım, “Satala’nın yaklaşık 2 kilometre uzağında yer alan Sökmen köyü civarında Gümüşhane Müze Müdürlüğü ile yaptığımız kurtarma hafriyatı çalışmalarında hem bir Urartu bronz savaşçı kemeri bulduk tıpkı vakitte Urartu madenciliğine data sağlayacak nesneler ele geçti. Bu coğrafyada epey ağır bir demir madeni var ve cevherler halinde tabiatta özgür biçimde bulunabiliyor. Urartular da bilhassa Sökmen civarındaki alanda bir maden işletmişler. Bizim yapmış olduğumuz sondajlar sırasında her yerde epey ağır bir biçimde demir cüruflarıyla karşılaştık. bir daha açmalar içerisinde işlenmemiş demir cevherleri bulduk. Madencilik açısından bu bölgenin yani antik periyotlar hatta daha öncesindeki Urartu devrinden beri hayli ağır bir biçimde kullanıldığını bize gösterdi” dedi.
“Satala, Roma’dan evvel Urartuların kıymetli bir yerleşim yeriymiş”
“3 bin yıllık kemer üzerinde geometrik, bitkisel motifler, sfenksler işlenmiş”
Elde ettikleri bulgular ışığında Satala ve civarının Doğu Karadeniz’deki kıymetli bir Urartu yerleşimi olduğunun söylenebileceğini kaydeden Yıldırım, “Urartuların Doğu Anadolu’da ve Kuzeydoğu Anadolu’daki bağlantısı, varlığı ile ilgili de epey değerli bulgular ele geçti. Bulunan kemerler ve başka eserler ile bir daha Satala merkezinde bulunan eserler bizim açımızdan bu bölgenin Urartu periyodunda hayli kuvvetli bir yerleşim yeri olduğunu da gösterdi. Urartu bronz kemeri milattan evvel 9 ve 8.yüzseneler içinde tarihlendirilmekte üstündeki motiflerden dolayı. Urartuların baş ilahı olan “Haldi” burada betimlenmiş. Ana motif o. tıpkı vakitte de bir daha hayali varlık olarak nitelendirebileceğimiz sfenksler ve gibisi canlılar burada yer almış betimlenmiş. bir daha bitkisel ve geometrik motifler kelam konusu. Bizim için tarihlemedeki en değerli datayı sağlayan bu kemer. Buradaki üretim yerinin maden atölyesinin milattan evvel 9 ve 8. yüzyıla kadar kullanıldığını bize göstermekte. Satala’daki bulgularla da örtüşüyor. Satala’daki Urartu buluntuları da bir daha milattan evvel 9-8. yüzsenelera tarihlendirilmektedir” diye konuştu.
“Burada 6-7 bin kişilik bir askeri kuvveti vardı”
Satala’da 2021 yılı hafriyat çalışmalarını 2,5 aylık süreç sonunda tamamladıklarını ve değerli bulgular elde ettiklerini aktaran Yıldırım, “Özellikle kentin erken periyotlarıyla, taban tarihiyle ilgili bulgular elde ettik. Buradaki 15 ve 16.lejyona ilişkin bulgular elde etmek hedefiyle yola çıkmıştık. Fakat lejyon kalesi yapıldığı sırada burada daha erken periyoda ilişkin yerleşimler varmış. ve bunlar lejyon kalesinin imali sırasında kıymetli ölçüde tahrip edilmişler. Lakin alt taraflarda ise Erken Demir Çağı hatta Geç Tunç Çağı sonuna tarihlendirilen mezar yapıları ve ağır bir biçimde Urartu yapıtlarıyla karşılaştık. Roma lejyonları ordu sisteminde kendi gereksinimlerini kendileri görüyorlar. Bilhassa silahlarını da kendileri yapıyorlardı. Doğal olarak işte buradaki vakit zaman sayısı değişmekle birlikte her daim 6-7 bin kişilik bir askeri kuvveti vardı ve onların muhtaçlıklarını da buradan karşıladıklarını görüyoruz. Urartular da birebir biçimde kendi gereksinimleri için buradaki madenleri kullanmışlar. Burası büyük bir Urartu yerleşimi olarak karşımıza çıktı” formunda konuştu.
“Yaklaşık bin 500 yıllık sıcak su çizgisi çekilmiş hamam ortaya çıktı”
Satala’nın Roma, daha sonrasındaki Geç Roma ve Erken Hristiyanlık devrinde bilhassa İmparator Justinyan devrinde büyük bir gelişime uğradığını söz eden Yıldırım, “Surların yeni baştan mamur edildiğini, tıpkı lejyon planını koruyarak kendi sur sistemini, sur tahkimatını oluşturduğunu görüyoruz. Surla birlikte de sur içerisinde yeni yapılar, yeni çalışma tertipleri gerçekleştirmişler. Sütunlu, revaklı galeriler ve bununla temaslı üst örtüler, büyük bir kompleks bir yapı. Bir kısmı büyük bir olasılıkla bazilika fakat çabucak hemen çok büyük bir yapı olduğu için tam manasıyla bütün fonksiyonunu ortaya koyabilmiş değiliz. Lakin şu anda bulunduğumuz bu yerler Orta Bizans devrinde bir hamam sistemine dönüştürülmüş. Duvarlar içerisinde sıcak su boru sınırları ve kaldaryumlar meydana getirilmiş ve bu bir hamam yapısına hakikat dönüştürülmüş. Bu bakımdan da Geç Antik Devirle de ilgili Satala bize kıymetli bulgular sunmakta. Roma imparatorluk devrine aitte hayli kıymetli bulgularımız oldu. Silahların kesimleri ve bir daha biroldukça seramiklerle karşılaştık. Bu yapılar milattan daha sonra 5-6.yüzyılda yoğunlukla inşa edilmiş. daha sonrasında ise Orta Bizans periyodu olarak isimlendirdiğimiz periyotta bir hamam haline dönüştürülmüş. Tabi yapıda birtakım fonksiyonel değişiklikler meydana getirilmiş. Yeni ek duvarlar eklenmiş kimi duvarlar kaldırılmış. Lakin duvarların içerisinde ısıtma tertibatı meydana getirilmiş. Bütün duvarlar ortasından sıcak su geçen borularla birbirine bağlanmış ve içerisi büsbütün ve bir iklimlendirmeyle tam hamam yapısı meydana getirilmiş burada” tabirlerini kullandı.
“2022 yılında Roma askerlerinin gömüldüğü yerlerde hafriyat çalışmaları yapılacak”
Bu yıl tamamlanan çalışmaların akabinde 2022 yılı için gayelerinden de bahseden hafriyat lideri Doç..Dr. Yıldırım, “2022 yılında evvela buradaki çalışmaları devam ettirmek istiyoruz. Bu kısımdaki hafriyatları ilerlettirmek, 15 ve 16.lejyona ilişkin yeni bulgular elde edebilmek ve onlara ilişkin mimari yapıları ortaya çıkarmak istiyoruz. birebir vakitte nekropol alanı olarak isimlendirdiğimiz Roma İmparatorluğu’nun savaşlar sırasında ölen askerlerinin, lejyonda ölen askerlerinin gömüldüğü yerlerde hafriyat çalışmaları yapmak ve bilhassa lejyondaki lejyonerlerle ilgili yeni datalara ulaşmak istiyoruz. Bu bakımdan da farklı çalışma alanlarımızda gelecek sene içerisinde olacak. birebir vakitte de kentin erken devir tarihiyle ilgili bulgular ve kentin çeperinde kalan başka periyotlara ilişkin ve bir daha lejyonla irtibatlı periyotlar üzerine araştırma yapmayı planlıyoruz” diyerek kelamlarını sonlandırdı.