odakulebuda
New member
- Katılım
- 26 Eki 2020
- Mesajlar
- 1,951
- Puanları
- 0
BM: Tsunamiler 10 yılda 2 bireyden 1’ini tehdit edecek BM, Aralık 2015’te düzenlediği genel konsey toplantısında, 5 Kasım’ı “Dünya Tsunami Farkındalık Günü” olarak kabul etti.Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerinden son 100 yıl ortasında gerçekleşen tsunamileri, meydana gelme niçinlerini, toplumlar üstündeki tesirini, tsunamiden daha sonra oluşan tehlikeleri ve yaşanan can kayıplarını derlendi.
Bu kapsamda BM’nin 2020’de yayımladığı rapora nazaran, tsunami felaketi, önümüzdeki 10 yıl ortasında dünya nüfusunun yüzde 50’sini tehdit edecek boyutlara ulaşacak.
Raporda, hakikat siyasetler ve tedbirlerin evvelinde hayata geçirilmesinin muhtemel felaket senaryolarını önlemeye yardımcı olabileceği açıklandı.
Tsunamiyi en tehlikeli doğal afetler kapsamına alan BM, tsunamiye meyilli bölgelerde kentleşmenin ve turizmin önüne geçilmesini, aksi takdirde fazlaca sayıda insanın risk altına girebileceği ikazında bulundu.
Sri Lanka, Hindistan, Endonezya, Tayland ve Japonya, tsunamiden en epeyce etkilenen ülkeler içinde birinci sıralarda yer aldı.
Japonca bir terim olan “Tsunami” “tsu” (liman) ve “nami” (dalga) sözlerinden oluşuyor. kuvvetli bir su altı sarsıntısının ürettiği bir dizi dev okyanus dalgasını tanımlamak için “tsunami” kavramı kullanılıyor.
Gücü Richter ölçeğine bakılırsa en az 6,5 olan su altı sarsıntıları tsunamileri oluşturabiliyor.
Sarsıntı haricinde toprak kayması, volkanik patlama, deniz altı heyelanı ve kıyı kayalıklarının düşmesi de tsunamileri tetikleyebiliyor.
100 YILDA TSUNAMİDEN 260 BİN KİŞİ ÖLDÜ
BM ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine bakılırsa son 100 yıl ortasında gerçekleşen 58 tsunami kararı 260 bine yakın insan hayatını kaybetti.
Hindistan, Endonezya, Maldivler, Myanmar, Sri Lanka, Tayland ve Japonya’nın en hayli tsunami gerçekleşen ülkeler olduğu biliniyor.
Son senelerda UNESCO Oşinografi Kurulu (IOC), tsunami erken ikaz hizmetlerini koordine etmek için bir dizi çalışma yürütüyor.
Bu amaçla Pasifik, Hint Okyanusu, Karayipler ve Kuzey-Doğu Atlantik, Akdeniz ve İlişkili Deniz bölgeleri için dört başka Tsunami Erken İkaz İstasyonu ve Azaltma Sistemi kuruldu.
UNESCO, bu çalışmalarıyla tsunami felaketlerinde can ve mal kayıplarını en aza indirmek için yapılması gereken uygulamalar konusunda farkındalığı artırmayı amaçlıyor.
IOC, üye ülkelerde gerçekleştirdiği eğitim programlarıyla da tsunami irtibatı ve tahliye tatbikatları düzenliyor.
TARİHİN EN BÜYÜK 10 TSUNAMİSİ
26 Aralık 2004’te Endonezya’nın Sumatra kıyılarında 9,1 büyüklüğündeki zelzele daha sonrası tsunami felaketi yaşandı. 30 kilometre derinlikte meydana geldiği iddia edilen sarsıntı daha sonrası oluşan 50 metre yükseklikteki dalgalar Meubolah, Sumatra’da 5 kilometre içeriye kadar ilerledi. hadisede yaklaşık 230 bin kişi hayatını kaybetti.
11 Mart 2011’de Japonya’nın Kuzey Pasifik kıyısında meydana gelen tsunami 18 binden çok insanın hayatını kaybetmesine niye oldu. Japonya’nın doğu kıyısında oluşan 10 metre yüksekliğindeki dalgalar, 452 bin kişinin süreksiz barınaklara taşınmasına niye oldu.
1 Kasım 1755’te Portekiz’in Başşehri Lizbon’da meydana gelen 8,5 büyüklüğündeki sarsıntı daha sonrası oluşan 30 metre yüksekliğindeki dalgalar, Portekiz ve Güney İspanya’nın batı kıyısındaki birfazlaca kenti ve Fas’ı önemli bir biçimde etkiledi. Zelzele ve tsunami daha sonrası Portekiz, Fas ve İspanya’da yaklaşık 6 bin kişi ömrünü kaybetti.
27 Ağustos 1883’te Endonezya’da Krakatau Kaldera volkanının patlaması kararı meydana gelen tsunami, Anjer ve Merak kasabalarını yıktı. Tsunami kararı 38 bin, volkanik patlama kararı ise 2 bin kişi olmak üzere toplamda 40 bin civarı insanın ömrünü kaybettiği belirtildi.
20 Eylül 1498’de Japonya’nın Enshunada Denizi’nde 8,3 büyüklüğünde bir sarsıntı olduğu varsayım ediliyor. Sarsıntı kararı oluşan tsunaminin, Kii, Mikawa, Surugu, Izu ve Sagami kıyılarını etkilediği ve 31 bin kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.
28 Ekim 1707’de bir daha Japonya Nankaido’da meydana gelen 8,4 büyüklüğündeki sarsıntının Kyushyu, Şikoku ve Honshin kıyılarını etkilediği ve dalgaların 25 metreye kadar yükseldiği belirtiliyor. Tsunaminin etkilediği bölgede epey sayıda yerleşim yerinin hasar gördüğü ve yaklaşık 30 bin can kaybının yaşandığı kayıtlara geçti.
15 Haziran 1896’de Japonya’nın Sanriku bölgesinde 7,6 olarak iddia edilen sarsıntı ve akabinde gerçekleşen tsunaminin 11 binden çok meskeni yıktığı 22 bin kişinin de vefatına niye olduğu belirtiliyor. 38 metre yükselen dalgaların ayrıyeten Çin’in doğu kıyılarını etkilediği ve 4 bin kişinin vefatına niye olduğu raporlarda yer aldı.
13 Ağustos 1868’de Şili’nin kuzeyinde 8,5 büyüklüğündeki sarsıntıdan daha sonra oluşan ve dalga uzunluğu 21 metre olduğu iddia edilen tsunaminin ise 3 gün sürdüğü ve yaklaşık 25 bin kişinin vefatına niye olduğu kayıtlara yansıdı.
24 Nisan 1771’de Japonya’nın Ryukyu Adaları’nda gerçekleşen 7,4 büyüklüğündeki zelzelenin bölgedeki biroldukca adayı etkilediği, 85 metre yüksekliğindeki dalgaların en büyük ziyanı Ishigaki Adası’na verdiği belirtiliyor. Bu felakette yaklaşık 12 bin kişinin öldüğü tabir ediliyor.
18 Ocak 1586’da Japonya’nın Ise Bay bölgesinde meydana gelen 8,2 büyüklüğündeki zelzele tsunamiye niye oldu ve dalgalar 6 metreye kadar yükseldi. Can kaybı sayısı ise bilinmiyor.
Bu kapsamda BM’nin 2020’de yayımladığı rapora nazaran, tsunami felaketi, önümüzdeki 10 yıl ortasında dünya nüfusunun yüzde 50’sini tehdit edecek boyutlara ulaşacak.
Raporda, hakikat siyasetler ve tedbirlerin evvelinde hayata geçirilmesinin muhtemel felaket senaryolarını önlemeye yardımcı olabileceği açıklandı.
Tsunamiyi en tehlikeli doğal afetler kapsamına alan BM, tsunamiye meyilli bölgelerde kentleşmenin ve turizmin önüne geçilmesini, aksi takdirde fazlaca sayıda insanın risk altına girebileceği ikazında bulundu.
Sri Lanka, Hindistan, Endonezya, Tayland ve Japonya, tsunamiden en epeyce etkilenen ülkeler içinde birinci sıralarda yer aldı.
Japonca bir terim olan “Tsunami” “tsu” (liman) ve “nami” (dalga) sözlerinden oluşuyor. kuvvetli bir su altı sarsıntısının ürettiği bir dizi dev okyanus dalgasını tanımlamak için “tsunami” kavramı kullanılıyor.
Gücü Richter ölçeğine bakılırsa en az 6,5 olan su altı sarsıntıları tsunamileri oluşturabiliyor.
Sarsıntı haricinde toprak kayması, volkanik patlama, deniz altı heyelanı ve kıyı kayalıklarının düşmesi de tsunamileri tetikleyebiliyor.
100 YILDA TSUNAMİDEN 260 BİN KİŞİ ÖLDÜ
BM ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine bakılırsa son 100 yıl ortasında gerçekleşen 58 tsunami kararı 260 bine yakın insan hayatını kaybetti.
Hindistan, Endonezya, Maldivler, Myanmar, Sri Lanka, Tayland ve Japonya’nın en hayli tsunami gerçekleşen ülkeler olduğu biliniyor.
Son senelerda UNESCO Oşinografi Kurulu (IOC), tsunami erken ikaz hizmetlerini koordine etmek için bir dizi çalışma yürütüyor.
Bu amaçla Pasifik, Hint Okyanusu, Karayipler ve Kuzey-Doğu Atlantik, Akdeniz ve İlişkili Deniz bölgeleri için dört başka Tsunami Erken İkaz İstasyonu ve Azaltma Sistemi kuruldu.
UNESCO, bu çalışmalarıyla tsunami felaketlerinde can ve mal kayıplarını en aza indirmek için yapılması gereken uygulamalar konusunda farkındalığı artırmayı amaçlıyor.
IOC, üye ülkelerde gerçekleştirdiği eğitim programlarıyla da tsunami irtibatı ve tahliye tatbikatları düzenliyor.
TARİHİN EN BÜYÜK 10 TSUNAMİSİ
26 Aralık 2004’te Endonezya’nın Sumatra kıyılarında 9,1 büyüklüğündeki zelzele daha sonrası tsunami felaketi yaşandı. 30 kilometre derinlikte meydana geldiği iddia edilen sarsıntı daha sonrası oluşan 50 metre yükseklikteki dalgalar Meubolah, Sumatra’da 5 kilometre içeriye kadar ilerledi. hadisede yaklaşık 230 bin kişi hayatını kaybetti.
11 Mart 2011’de Japonya’nın Kuzey Pasifik kıyısında meydana gelen tsunami 18 binden çok insanın hayatını kaybetmesine niye oldu. Japonya’nın doğu kıyısında oluşan 10 metre yüksekliğindeki dalgalar, 452 bin kişinin süreksiz barınaklara taşınmasına niye oldu.
1 Kasım 1755’te Portekiz’in Başşehri Lizbon’da meydana gelen 8,5 büyüklüğündeki sarsıntı daha sonrası oluşan 30 metre yüksekliğindeki dalgalar, Portekiz ve Güney İspanya’nın batı kıyısındaki birfazlaca kenti ve Fas’ı önemli bir biçimde etkiledi. Zelzele ve tsunami daha sonrası Portekiz, Fas ve İspanya’da yaklaşık 6 bin kişi ömrünü kaybetti.
27 Ağustos 1883’te Endonezya’da Krakatau Kaldera volkanının patlaması kararı meydana gelen tsunami, Anjer ve Merak kasabalarını yıktı. Tsunami kararı 38 bin, volkanik patlama kararı ise 2 bin kişi olmak üzere toplamda 40 bin civarı insanın ömrünü kaybettiği belirtildi.
20 Eylül 1498’de Japonya’nın Enshunada Denizi’nde 8,3 büyüklüğünde bir sarsıntı olduğu varsayım ediliyor. Sarsıntı kararı oluşan tsunaminin, Kii, Mikawa, Surugu, Izu ve Sagami kıyılarını etkilediği ve 31 bin kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.
28 Ekim 1707’de bir daha Japonya Nankaido’da meydana gelen 8,4 büyüklüğündeki sarsıntının Kyushyu, Şikoku ve Honshin kıyılarını etkilediği ve dalgaların 25 metreye kadar yükseldiği belirtiliyor. Tsunaminin etkilediği bölgede epey sayıda yerleşim yerinin hasar gördüğü ve yaklaşık 30 bin can kaybının yaşandığı kayıtlara geçti.
15 Haziran 1896’de Japonya’nın Sanriku bölgesinde 7,6 olarak iddia edilen sarsıntı ve akabinde gerçekleşen tsunaminin 11 binden çok meskeni yıktığı 22 bin kişinin de vefatına niye olduğu belirtiliyor. 38 metre yükselen dalgaların ayrıyeten Çin’in doğu kıyılarını etkilediği ve 4 bin kişinin vefatına niye olduğu raporlarda yer aldı.
13 Ağustos 1868’de Şili’nin kuzeyinde 8,5 büyüklüğündeki sarsıntıdan daha sonra oluşan ve dalga uzunluğu 21 metre olduğu iddia edilen tsunaminin ise 3 gün sürdüğü ve yaklaşık 25 bin kişinin vefatına niye olduğu kayıtlara yansıdı.
24 Nisan 1771’de Japonya’nın Ryukyu Adaları’nda gerçekleşen 7,4 büyüklüğündeki zelzelenin bölgedeki biroldukca adayı etkilediği, 85 metre yüksekliğindeki dalgaların en büyük ziyanı Ishigaki Adası’na verdiği belirtiliyor. Bu felakette yaklaşık 12 bin kişinin öldüğü tabir ediliyor.
18 Ocak 1586’da Japonya’nın Ise Bay bölgesinde meydana gelen 8,2 büyüklüğündeki zelzele tsunamiye niye oldu ve dalgalar 6 metreye kadar yükseldi. Can kaybı sayısı ise bilinmiyor.