Aliyev’den Karabağ Zaferi’nin yıl dönümünde değerli iletiler: Müdahale ederseniz Türkiye’yi goreceksiniz

[odakulebuda]

Aliyev’den Karabağ Zaferi’nin yıl dönümünde değerli iletiler: Müdahale ederseniz Türkiye’yi goreceksiniz BAKÜ (AA) – TOLGA ÖZGENÇ – Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan’ın işgali altındaki toprakların kurtarılması için 27 Eylül 2020’de başlatılan 44 günlük savaşın birinci yılında değerlendirmelerde bulundu.

SORU: Sayın Cumhurbaşkanı, AA’nın röportaj talebini kabul ettiğiniz için fazlaca teşekkür ederiz. Değerli bir tarihteyiz. Azerbaycan’ın zaferinin, yaklaşık 30 yıl boyunca işgal altında olan topraklarını kurtarılmasına başlandığı 27 Eylül’ün birinci yılındayız. O güne dönmek istersek, Azerbaycan niye karşı atağa geçti?

ALİYEV : Ermenistan’ın bize karşı son devirdeki provokasyonları sistemli hale gelmişti. Bize yönelik açıklamaları ve attıkları adımlar, Ermenistan’ın yeni savaşa hazırlandığını gösteriyordu. Bunun sebeplerini bugüne kadar da anlayabilmiş değilim. Zira diğer bir devletin toprağını 30 yıl boyunca işgal altında tutan bir devlet yeni savaş istiyorsa bunun sebebi fazlaca önemli araştırılmalıdır. Sözlerimi kanıtlayan adımlar da göz önündedir. Zira temmuzda Azerbaycan-Ermenistan hududunda, Ermenistan askeri provokasyon yaptı ve bu provokasyon kararı 13 asker ve sivil hayatını yitirdi. Azerbaycan bu biçimde düşmana hak ettiği karşılığı verdi lakin biz devlet hududunu geçmedik. Yalnızca, onları girdikleri Azerbaycan topraklarından çıkardık ve birkaç gün süren çatışma bitmiş oldu.

“Operasyon büyük zaferle sonuçlandı”

ondan sonrasında ağustosta bir sabotaj kümesi gönderdiler. Temas sınırını geçtiler ve orada bizim askerlerimiz onlara silah bıraktırdı. Bir yıl evvel Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde yaptığım konuşmada Ermenistan’ın yeni savaşa hazırlandığını demiştim. Üç gün daha sonra bizim mevzilerimiz ve yerleşim ünitelerimiz bir daha topçu atışı altına alındı. bir daha şehitler verdik. Ve benim buyruğumla geniş kapsamlı karşı akın operasyonuna başladık ve bildiğiniz üzere bu operasyon büyük zaferle sonuçlandı. Bir yıla dönüp baktığımızda elbette tüm bu gelişmeleri, tüm bu olayları daha net tahlil etme imkanı elde ediyoruz.

Görünen o ki Ermenistan idaresi, iktidara yeni gelmiş idare rastgele bir askeri muvaffakiyetle da övünmek istiyordu, rastgele bir askeri muvaffakiyet elde etmek istiyordu. Ama hesapları tutmadı, hayli büyük kusur yaptılar. Bunun kararında da acı mağlubiyete uğradılar.

SORU: Sayın Cumhurbaşkanı, bu savaş önlenemez miydi? Çok uzun müddet faaliyet gösteren Minsk Kümesi eş liderlerinin temasları vardı. Minsk Kümesi eş liderleri yahut öteki faktörler bu savaşı önleyebilirler miydi, nasıl önlemeleri gerekirdi aslında?

ALİYEV : Olağan önleyebilirlerdi. Tekraren ben bu bahisle ilgili görüşlerimi bildirmiştim. Minsk Kümesi vaktinde Ermenistan’a önemli baskı yapsaydı natürel ki Ermenistan işgal altında tuttuğu topraklardan çıkmak mecburiyetinde kalacaktı. bu biçimde bir durumda savaşa gerek kalmazdı. Minsk Kümesine eş başkanlık eden üç devlet BM Güvenlik Kurulunun üç daimi üyesi bulunmasına karşın onlar bu baskıyı yapmadı. Bunlar dünya çapında en kuvvetli ülkeler olarak kabul ediliyor. Onların siyasi tartıları, siyasi imkanları yok muydu ki Ermenistan’a bu önemli iletileri göndersinler. Yalnızca ‘ne savaş ne barış’ siyasetini tercih ediyorlardı.



“Savaş olmasın, kan dökülmesin”

Başka taraftan ben Minsk Kümesi eş liderlerine ve öteki büyük devletlere Ermenistan’a yaptırım uygulamaları konusunda tekraren müracaat ettim. Bu da savaşı önleyebilirdi. Zira bu yaptırımlar, Ermenistan’a büyük külfetler yaşatacaktı ve onlar bizim toprağımızdan çıkmaya mecbur kalacaktı. Biz sorunun barış yoluyla çözülmesi için tüm yolları kullandık. Savaş olmasın, kan dökülmesin. Ama bunun yanında ben diyordum ki biz bu durumu kabullenmeyeceğiz, ne kıymetine olursa olsun kendi topraklarımızı kurtaracağız. Yalnızca baht veriyorduk.

“Minsk Kümesi olumlu ve hamasetli adımlar atmalıydı”

Ermenistan’da 2018’de iktidara gelen yeni idare müzakere sürecine de büyük darbe vurdu. Zira onların uygunsuz ve sorumsuz açıklamaları müzakere sürecini felç etti. Bu durumda Minsk Kümesi olumlu ve yürekli adımlar atmalıydı ancak onlar yalnızca gözlemliyorlardı. Yalnızca seyirci üzere yaklaşıyorlardı buna. ötürüsıyla 2. Karabağ Savaşı’nın başlamasında şüphesiz en büyük sorumluluk Ermenistan’dadır. beraberinde Ermenistan’ı vaktinde durdurmayan büyük devletler de sorumluluk taşıyor.


SORU: Uzun mühlet statükoyu devam ettirme stratejisi yürüttü eş başkanlığı yürüten ülkeler. Pekala, zaferden daha sonra tekrar Minsk Kümesi eş liderlerinin devreye girmesi kelam konusu. bu biçimde talepler var. Bu hususta ne düşünüyorsunuz? Bir yararı olacak mı bunun?

ALİYEV : İşgal devrinde Minsk Kümesine başkanlık eden ülkeler, onların cumhurbaşkanları birkaç sefer epey olumlu açıklamalar yaptı, neredeyse 7-8 yıl evvel. Onlardan biri de şuydu ki, açıkça da beyan edilmişti ki statüko kabul edilemez ve değiştirilmelidir. Biz de bunu fazlaca olumlu karşıladık. Şahsen ben bu hususla ilgili kendi görüşlerimi tekraren beyan etmiştim ve demiştim ki bu uzun yıllardır beklenen bir açıklama. Statükonun değiştirilmesi işgalin sonlandırılması demektir. Ancak bu açıklamalardan daha sonra onlar pratik adımlara geçmediler. İlaveten, bir süre daha sonra bu açıklamadan da geri çekildiler ve eş liderlerce ortaya yeni bir söz atıldı: ‘Statüko sürdürülebilir değil.’ Bu açıklamalar içinde hayli büyük fark var. Bir var ‘kabul edilemez’, bir de var ‘sürdürülebilir değil’. bu biçimde da ben onları eleştirerek demiştim ki bu tavır değişikliği Ermenistan’ın işgalcilik siyasetinin değirmenine su taşıyor. Maalesef daha sonraki periyot de gösterdi ki Minsk Kümesi bu mevzuyu çözmek niyetinde değildi. Ve savaş vaktinde, 44 günlük savaşta biz bunu bir kere daha gördük. Zira bize karşı BM’de mevzuyu gündeme getiren Minsk Kümesine eş başkanlık yapan birtakım ülkelerdi. Savaş sürüyor, biz kendi topaklarımızda memleketler arası hukuku bir daha sağlıyoruz, adalet savaşına çıkmışız, BM’de bize karşı rastgele bir yaptırım konusunu ortaya atmak büsbütün adaletsizdi.


” Dağlık Karabağ sorunu bitmiş oldu”

Şimdiki periyoda gelindiğinde Minsk Kümesinin faaliyetini biz görmüyoruz diyebiliriz. Adeta müzakere süreci devrinde onlar geliyordu, tekliflerde bulunuyorlardı, cumhurbaşkanları seviyesindeki görüşmelerin gündemini belirliyorlardı, müzakere edilecek mevzuları bize öneriyorlardı, her iki taraf da mutabakat temelinde bu mevzuları müzakere ediyordu. Artık ise savaşın bitmesinden yaklaşık bir yıl geçmesine karşın onlardan rastgele bir teklif yoktur. Bir sefer Azerbaycan’a geldiler ve ben onlara dedim ki siz teklifler verin. Biz bu mevzuyu çözdük. Dağlık Karabağ sorunu bitmiş oldu. Dağlık Karabağ isminde idari ünite mevcut değil. Bu günlerde BM Genel Şura Toplantısındaki konuşmamda da tüm ülkelere seslenerek dedim ki rica ediyorum bundan daha sonra Dağlık Karabağ tabiri kullanılmasın. O denli bir ünite yoktur Azerbaycan toprağında. Karabağ bölgesi var, Doğu Zengezur var.

Bu durumda Minsk Kümesinin faaliyeti için bugün yeni mevzular ortaya çıkmalıdır. Dağlık Karabağ sorunu bitti. Artık ne yapılabilir. İtimat artırıcı önlemler, yolların açılması, koridorların açılması, barış sürecine dayanak vermek, Ermenistan-Azerbaycan bağlantılarını nizama sokmak, Ermenistan ile Azerbaycan içinde barış muahedesinin imzalanmasına çalışmak. Onların faaliyet alanı bundan daha sonra saydıklarımdan ibaret olmalıdır. Dağlık Karabağ’ın, olmayan bir kuruluşun statüsü olabilir mi. olağan olarak olamaz. Ben demiştim ve bir daha söylemek istiyorum ki şayet birileri Dağlık Karabağ’a statü vermek istiyorsa kendi ülkesinde bir arazi versin, orada bir kurum oluştursun yahut cumhuriyet oluştursun, onların bağımsızlığını tanısın. Biz de tanıyalım ancak Azerbaycan toprağında değil.


SORU: Minsk Kümesi eş liderlerinin 44 günlük savaştan daha sonra oluşan gerçekliği kabul etmesi ve bunun üzerine bir şeyler yapması gerektiğini mi söylüyorsunuz?

ALİYEV : Minsk Kümesinden bugüne kadar 2. Karabağ Savaşı’ndan daha sonra rastgele bir teklif bize verilmedi ve teklif olmadığı için Minsk Kümesinin faaliyeti hakkında konuşmanın yeri yok. Artık bir yıl geçti. Ne teklif ediyorsun. Diyorsun ki bu çatışma çözülmelidir. Ben Azerbaycan olarak diyorum ki ben bunu çözdüm kendi başıma. Bütün baskılara karşın. ötürüsıyla bir teklif olmalıdır. Neyle uğraşmalılar. Ben kendi fikirlerimi söz ettim. Gerisi onların sorumluluğunda.

SORU: Bölgede oluşan gerçeklikten daha sonra bir bildiri imzalandı Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya içinde. 9 unsurluk bildirinin hayata geçirilmesi konusunda mutlu musunuz? Geçen bir yıl içerisinde gereğince hayata geçirildi mi? Neler eksik bu unsurlardan?

“Ermenistan yükümlülüklerini yerine getirmedi”

ALİYEV : Genel olarak mutluyum. Zira oradaki en önemli bahisler çözüldü. Ermenistan bu bildiriye imza atarak yükümlülükler almıştı. Bu yükümlülükleri mecburi biçimde yerine getirdi. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi savaştan daha sonrasında oldu. bu biçimde işgal altında olan bölgelerden Ermeni güçlerin çıkartılması orada açıkça belirtiliyordu. Savaş bittikten daha sonra 20 gün içerisinde Ağdam, Kelbecer ve Laçın vilayetleri bize geri verildi. bu biçimde Ermenistan fazlaca sorumlu yaklaşıyordu bu hususa. niye? Zira kaygı içerisindeydiler. Zira biliyordu ki şayet 10 Kasım’da bu bildiriye imza atmasaydı onların durumu daha da berbat olabilirdi. Yani bizi durduracak bir güç yoktu. Savaş devrinde ben tekraren Azerbaycan halkına hitap ederek diyordum ki Ermenistan bize tarih versin, takvim versin. Ne vakit bizim topraklarımızdan çıkıyor. Biz çabucak savaşı durdurmaya hazırız. Bu tarih bize 9 Kasım’da verildi. Ermenistan kapitülasyona imza attı ve 10 Kasım’da savaş durdu. ötürüsıyla o kıymetli bahislerin tahlili Ermenistan’ın endişe içerisinde olmasından kaynaklanıyor. daha sonra ne oldu. Barış güçleri geldi. bir süre geçti ve geride kalan mevzuların uygulanması durdu. Orada açıkça belirtiliyor ki Ermeni silahlı güçleri bizim toprağımızdan tam biçimde çıkartılmalıdır. Savaş bittikten 15-20 gün daha sonra Ermenistan’dan barış güçlerinin sorumluluğundaki bölgeden, Laçın koridorundan, kurtarılan topraklara sabotaj kümesi gönderildi. 62 kişilik küme. Bu 10 Kasım bildirisine tam karşıttır. Azerbaycan ordusu onları etkisiz hale getirdi ve onlar tutuklandı. Artık onlara savaş esiri diyorlar. Lakin gidin bakın memleketler arası konvansiyonlara. Savaş esiri kimlere denir. Onlar savaş esiri değil. Savaş bitti, 10 Kasım bildirisi imzalandı. daha sonrasında gönderilen rastgele bir asker sabotaj kümesi üyesi olarak tespit edilmelidir. Bu bahis tahlile ulaşmadı. Bu fazlaca değerli bir bahis ve ısrar ediyoruz ki tahlile kavuşsun. Tam tahlilini bulsun. Kısmen tahlile kavuştu.

Öteki mevzu koridorların açılmasıdır. 9 Kasım’dan 10 Kasım’a geçen gecede imzalanan bildiride açıkça belirtiliyor ki Azerbaycan’ın ana karası ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti içinde irtibat kurulmalıdır. Bu ilişki sağlandı mı? Hayır. Bu ilişkiyi sağlamak için o kadar da büyük vakte muhtaçlık yok. Burada kara yolu uzaklığı toplam 40 kilometre. Biz artık savaştan daha sonraki bir yılda 1000 kilometreden çok yol yaptık hem toprak yol hem asfalt yol. Artık orada 40 kilometrelik yolun açılması büyük sorun değil. Ancak buna karşın hatta Ermenistan buna istek göstermiyor. Müzakereler sonuçsuz kalıyor. Ermenistan, 10 Kasım bildirisinin koşullarını kabaca ihlal ediyor. Biz şimdilik sabırlı davranıyoruz. Temkinli davranıyoruz lakin bizim sabrımızın da hududu var. 2. Karabağ Savaşı gösterdi ki sabrımız tükendiğinde neler oluyor. ötürüsıyla Ermenistan idaresine baht veriyoruz ki 10 Kasım bildirisinin tüm kurallarını yerine getirsin ve sorumlu davransın.


SORU: Laçın koridorunun denetimini o bölgede bakılırsav yapan süreksiz bakılırsavli Rus askerleri sağlıyor. Sabotaj kümelerinin faaliyetlerine ait şikayetlerinizi Moskova’ya ilettiğinizde nasıl yanıt alıyorsunuz ve size verilen cevaplar bölgeye yansıyor mu?

ALİYEV : şüphesiz biz bu durumlarla ilgili Rusya’ya şikayetlerimizi belirtiyoruz. Haklı şikayetlerimizi belirtiyoruz. Ancak o sabotaj kümesinin oraya girmesi bu biçimde oldu ki Rus barış güçleri çabucak hemen tam yerleşmemişti. Zira 10 Kasım’da savaş bitmiş oldu. daha sonrasında mühlet gerekiyordu ki Rus barış güçleri, yaklaşık 2 bin asker oraya yerleşsin. Orada boşluklar oldukçatu. Burada adil olmak zorundayız. Onlar çabucak hemen o bölgeyi tam denetim altına alamamıştı. Ermeniler de bunu fırsat bilerek sızdı bizim kurtarılan topraklara.

“Egemenliğimize hürmet gösterilmedi”

Lakin genel olarak Rus barış gücünün faaliyetini olumlu değerlendirebilirim. olağan olarak bizim şad olmadığımız bahisler da var, şikayetlerimiz de var. Birinci sırada bizim topraklarımıza yabancı ülke vatandaşlarının yasa dışı ziyaretleriyle ilgili. Biz tekraren bu mevzuyu gündeme getirdik. Zira Karabağ bizim arazimizdir. Bizim müsaademiz olmadan o bölgelere hiç bir yabancı vatandaş yahut araç giremez. Bizden müsaade alınmalıdır. Ama söyleyebilirim ki tam, yüzde yüz seviyede bu çabucak hemen çözülmedi. halbuki onu da söylemeliyim ki yabancı vatandaşların Karabağ’a yasa dışı gelmesi durumları hayli az sayıdadır. Bunu da belirtmeliyiz. Bizim siyasetimiz ve ısrarlarımız kararı artık bu sürece de son veriliyor. Lakin biz olağan olarak isterdik ki bizim egemenliğimize, toprak bütünlüğümüze tam biçimde hürmet gösterilsin. aslına bakarsan üst seviye Rus yetkililer de Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu belirtiyor. Bu durumda orada vazife yapan askerler de faaliyetlerini bu açıklamalara uygun biçimde yürütmelidir.

SORU: Geçtiğimiz günlerde Ermenistan Savunma Bakanı ile Rusya Savunma Bakanı’nın bir görüşmesi olmuştu. O toplantıdan daha sonra “Ermenistan’ı silahlandırılma süreci bir daha başladı” halinde açıklama yapıldı. Bu açıklama size ne düşündürüyor. Bu silahlandırma süreci bölgeyi nasıl tesirler. Yok olan bir Ermenistan ordusu artık bir daha Rus silahlarıyla ayağa kalkmaya çalışacak. Bu mevzudaki fikirlerinizi almak isterim.

ALİYEV: Bu husustan haberdar olduğumuzda çabucak Rusya tarafına sorduk, bu bahsin ne olduğu ile ilgilendik. Lakin bize bilgi geldi ki Ermeni basınında çıkan bu açıklama gerçeği yansıtmıyor. Rusya Savunma Bakanı bu biçimde kelamlar söylemedi. Bu, Ermenistan propagandasının berbat amelidir. bu biçimde kelam söylenmedi. Bize resmi biçimde bildirildi ki bu biçimde bir plan yok. Ermenistan ordusunun bir daha parasız silahlandırılmasıyla ilgili biz Rusya tarafınca kâfi karşılığı aldık. Biz bu mevzuyu gündemden çıkarttık. Bu, Ermenistan’ın nahoş amellerinden vazgeçmediğini gösteriyor. Ortaya atılan bu palavra birinci olarak epeyce büyük yanılgıdır. Şayet sen Rusya Savunma Bakanı’nın söylemediği kelamları yayıyorsan bu en azından sorumsuzluktur, provokasyondur. İkincisi, biz bunu tekraren işgal devrinde de gördük, işgalden daha sonra da gördük, Ermenistan ve Rusya’da faaliyet gösteren Ermeni lobisi her gün Rusya ile Azerbaycan bağlantılarında çatlak oluşması için çalışıyor. Her gün, sistemli olarak. Onların günlük işi Azerbaycan’a kara yakmak, Rusya basınında Azerbaycan’la ilgili olumsuz imaj oluşturmak, Rusya ile Azerbaycan’ın münasebetlerine gölge düşürmektir. Düşünüyorlar ki bu durumda intikamcı güçler bir daha başkaldırarak bize karşı savaşa çıkabilirler. Ancak onlar yanılıyor. Birincisi Rusya-Azerbaycan münasebetleri yeteri kadar yüksek seviyeli bağlantılardır ve biz tüm hususları açıkça müzakere ediyoruz. Cumhurbaşkanları seviyesinde, savunma bakanları seviyesinde, dışişleri bakanları seviyesinde. Rastgele tarafı rahatsız eden bir mevzuyla ilgili biz derhal temasta bulunuyoruz ve bu bahisleri çözüyoruz. Bugün söyleyebilirim ki Rusya-Azerbaycan ilgilerinde rastgele acil sıkıntıyı çözmekle ilgili bir mevzu da yoktur. Zira bu bağlantılar yeteri kadar olumludur. Ermenistan’ın bu propaganda eforları onlara muvaffakiyet getirmeyecektir. Ermenistan’ın bir daha silahlanmasıyla ilgili bizim telaşımız Rusya tarafınca anlayışla karşılanıyor.

SORU: Bölgedeki mevcut sıkıntıları konuşmak için sizin, Sayın (Rusya Devlet Lideri Vladimir) Putin’in ve (Ermenistan Başbakanı Nikol) Paşinyan’ın bir ortaya gelmesi kısa devirde kelam konusu mu?

ALİYEV: Biz bir sefer üçlü görüşme yaptık. Bu yılın başlarında, ocak ayında Moskova’da üçlü görüşme gerçekleştirildi. Bu toplantıda daha fazla savaş daha sonrası periyotla ilgili bahisler müzakere edildi zira savaşın bitmesinden yalnızca 2 ay geçmişti. daha sonrasında cumhurbaşkanları seviyesinde üçlü görüşme olmadı. Ama başbakan yardımcıları seviyesinde bir çalışma kümesi oluşturuldu. Bu kümede birinci vakit içinderda Zengezur koridorunun açılması konusunda çalışmalar yapıldı lakin haziran başında Ermenistan bu kümedeki iştirakini seçimler niçiniyle bitirdi. Haziranda orada seçim yapıldı ve ağustos ortasında bu küme bir daha bir ortaya geldi. Gelecek ay bir daha bir ortaya gelecekler. Bu kümenin değerli bir format olduğunu düşünüyorum zira çabucak hemen bir sonuç olmasa da bir temas mevcut. Temas şimdiki durumda gerekli bir araçtır ve bu temaslarda birfazlaca husus çözülebilir.

Biz Azerbaycan’da Zengezur koridorunun oluşturulmasına yönelik geniş çaplı çalışmalara başladık. Zengilan’a demir yolu ve kara yolu yapılıyor, havalimanları inşa ediliyor. ötürüsıyla biz kendi topraklarımızdaki işleri 2 yıl içerisinde bitireceğimizi düşünüyorum zira buradaki işlerin hacmi epeyce büyük. Ermenistan toprağındaki demir yolu ve kara yolunun uzunluğu 40 kilometredir. Bu 1 ila 1,5 yılda yapılabilir. Biz bunu bekliyoruz.

SORU: Bir yıl bile dolmadan işgalden kurtarılan topraklarda hayli büyük projeler gerçekleştirdiniz. örneğin Fuzuli havalimanı 1 sene olmadan artık uçakların inip kalktığı bir proje haline geldi. Kara yolları hakeza öylesine. Siz kara yollarının Ermenistan sonuna kadar temelini attınız. O iş ilerliyor. Bu hususta fazlaca büyük projeler yapıyorsunuz. Hem bu projelerle birebir vakitte o bölgede yaşayan Ermeniler var, onların geleceğiyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?

ALİYEV: Siz tam haklısınız. Biz vakit kaybetmeden, savaş biter bitmez harekete geçtik. Bu devletimizin gücünü gösterdi. Zira bu işleri görmek için yalnızca para yetmez. Kaynak, takım, takım, teknik imkanlar, yeterlilik olmalıdır. Biz tüm güçleri seferber ettik. Elektrikle ilgili mevzuları yıl sonuna kadar tamamlayacağız. Tüm bölgeye elektrik verilecek. Yol üretimleri da sürüyor.

Bunu her şeydilk evvel kendi vatandaşlarımız için yapıyoruz ki bu bölgeyi bir daha kuralım ve geçmiş mülteciler kısa vakitte oraya dönebilsin. Artık birinci pilot köy projesi Zengilan vilayetinde yıl sonunda ya da gelecek yılın başlarında hazır olacak. Karabağ’da yaşayan Ermeniler de bunu görüyor. Zira bizim televizyonlara bakıyor, radyolarımızı dinliyorlar. Burada hangi işlerin yapıldığını görüyorlar. Artık birkaç defa Ermeni halkından olan şahısların bizim Şuşa’da askeri mevzilerimize gelerek onların da bu işlere alınmasını rica etmesi rastlantısal değil. Onlar orada işsiz güçsüz kalmış. İşsizlik, sefalet ve ümitsiz bir durumdalar. Biz buna olumlu yaklaşıyoruz. Ancak bunun yasal tarafının tam oturması lazım. Biz orada yaşayan Ermenileri kendi vatandaşımız olarak kabul ediyoruz. Onlar Azerbaycan toprağında yaşıyorlar. Karabağ her vakit Azerbaycan toprağı olmuştur. Sovyet periyodunda, evvelki periyotta de, işgal periyodunda de bu bu biçimdeydi. Biz onları Azerbaycan vatandaşı olarak görüyoruz. Yalnızca onlar bunu kabul etmeliler. Onlar bu Ermeni propagandasından kurtulmalılar. Onlar kendi geleceklerini, çocuklarının geleceğini sağlamalılar. Biz hazırız onların da işlere iştirakini sağlamaya. niye etmeyelim. Biz geleceğe stratejik açıdan barış prizmasıyla bakıyoruz. Zira ben tekrar savaş olmasın istiyorum. Ermenistan tarafında intikamcı akımlar başkaldırmazsa biz tekrar savaş başlatmayacağız. Şayet Ermenistan’da bize karşı rastgele bir tehdit oluştuğunu görsek o tehdidi imha etmeliyiz. Bu bizim legal hakkımızdır. Lakin bu biçimde bir tehdit olmasa bizim öbür bir niyetimiz yok.

“Evlerin yüzde 95’i işe yaramaz durumda”

Karabağ’da yaşayan 25 bin Ermeni de inşaat, imar işlerinde yer alabilir. beraberinde gelecekte yaşadıkları yerlerde, köylerde onlar için imkanlar sağlarız. Karabağ ve Doğu Zengezur’la ilgili planlarımız göz önündedir. Ağdam kentinin master planı onaylandı. Yakın gelecekte Cebrayıl ve Fuzuli kentleri ile genel olarak vilayetlerin master planları onaylanacak. Bu bizim gücümüzü gösteriyor ve biz Ermenilerin Karabağ’da yaşadığı köylerde de bunları yapabiliriz. Ben zaferden daha sonra bölgelere onlarca sefer ettim. Orada Ermenilerin yaşadığı birtakım köylerde karşılaştığım görünüm beni hayretler içerisinde bıraktı. Beşere yakışmayan bir durum. Birtakım köylerde konutlar tahlil ediliyor. Konutların yüzde 95’i işe yaramaz durumda. Yani orada hiç kimse yaşayamaz. Onlar yıkılmalıdır. bu biçimde rezil durumda 30 yıl yaşayan bir toplum gün yüzü görmek istiyor. Işık ise yalnız Azerbaycan’dan gelecek. Onlar için de bunun o kadar da kolay olmadığını anlamak gerekir. Burada ruhsal durum da dikkate alınmalıdır. Ama biz güzel niyet sergiliyoruz ve onların keyifli ve refah içerisinde bir geleceğinin fakat Azerbaycan devletine bağlı olduğunu anlayacaklarını umuyorum.

SORU: Türkiye ile Azerbaycan’ın bağlarının geleceğine ait neler düşünüyorsunuz?

ALİYEV: Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, evvelki senelerda da yüksek platformlardan Azerbaycan’ın haklı davası hakkında epeyce geniş bilgiler paylaşıyordu. Her vakit bu husus onun dış siyasetle ilgili bahisleri içinde bir numaralı sıkıntıydı. Bu defa artık zaferden daha sonra orada (BM Genel Kurulunda) bu kelamları söylemesi bizi sevindirdi. Bu bir sefer daha gösteriyor ki Recep Tayyip Erdoğan her vakit Azerbaycan’ın yanındadır.

Savaşın birinci saatlerinde o Azerbaycan’ın yalnız olmadığı, Türkiye’nin Azerbaycan’ın yanında olduğunu belirtmişti ve bu bize ek güç vermişti, manevi güç vermişti. Türkiye’nin Azerbaycan için Azerbaycan’ın da Türkiye için ne kadar yakın ve candan bir ülke olduğunu biliyorsunuz. 10 yıllar boyunca biz büyük yol katettik ve ilgilerimizi en yüksek seviyeye çıkarttık. Dünya çapında buna benzeri iş birliği, dostluk ve kardeşlik örneği olmadığını söylemiştim. Tarihleri, etnik kökenleri, lisanları tıpkı olan fazlaca ülkelerin olduğunu ama onlar içinde ne kadar ihtilaf, güvensizlik ve sorun olduğunu da söylemiştim. Etnik, dini, kültürel köklerin o ülkelerin kardeş ülke olacağı manasına gelmiyor. bu biçimde örnekler oldukçatur. Hem Orta Doğu’da hem post Sovyet yerinde. Çok kuvvetli bir tarihi ve kültürel temel üzerinde bu biçimde hoş bağlantılar sarayını inşa etmek bizim özel hizmetimizdir. Hem Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tıpkı vakitte benim. Burada tevazudan uzak olmalıyım, bu gerçektir. İkinci Karabağ savaşı bunu bir kere daha gösterdi. Türkiye bizim yanımızda olarak tüm dünyaya bildiri vermiş oldu ki ‘karışmayın, müdahale etmeyin, Azerbaycan hak yolundadır. Şayet karışırsanız, müdahale ederseniz Türkiye’yi nazaranceksiniz.’ Bu şüphesiz epey büyük üstünlük ve avantajdı.

“2. Karabağ Savaşı’ndan daha sonra bağlarımız daha da yüksek basamağa çıktı”


2. Karabağ Savaşı’ndan daha sonra münasebetlerimiz daha da yüksek basamağa çıktı. Savaş bittikten daha sonra Sayın Cumhurbaşkanı’nı Şuşa’ya davet ettim. O Şuşa’ya gelinceye kadar diğer ülkelerden kimsenin Şuşa’ya gitmeyeceğini söylemiştim. Hatta Türkiye’den gelenler olmuştu, oraya gitmek istiyorlardı. Onlara söylemiş oldum ki ‘Teşekkür ederim ancak bekleyin. Kardeşim gelsin, Şuşa’ya gitsin daha sonrasında yolunuz açıktır.’

Şuşa Beyannamesinin imzalanması bizim bağlarımızı daha yüksek seviyeye çıkardı. Şuşa Beyannamesi ile ‘de-facto’ olan ilgilerimizi ‘de-jure’ düzebir daha, müttefiklik düzebir daha yükselttik. esasen her alanda müttefiklik bağlantıları içerisindeydik. Ama biz bunun resmiyete dönüştürdük. Bu gelecek faaliyetlerimiz için bir yol istikametidir. Biz bu yolla gideceğiz. Günden güne pekişen bağlantılar, artan ortak projeler, bizim dayanışmamız ve kardeşliğimizin tüm komşularımız için örnek olduğunu düşünüyorum. Tüm komşularımız şayet bağlarını Türkiye ile Azerbaycan üzere kursaydı bu biçimde dünyada hiç bir savaş olmazdı.