odakulebuda
New member
- Katılım
- 26 Eki 2020
- Mesajlar
- 1,951
- Puanları
- 0
Afganistan tutanakları: Kamera karşısında çabucak hemen yeniydiler BÜLENT TOKGÖZ / AFGANİSTAN TUTANAKLARI
Taliban haricindeki herkes bakanlar listesini ve bu listeyi oluşturan mantığı bencilce buluyor, Taliban’ın açılım yapmaktansa eski başa dönmeye daha yatkın olduğu tasasını taşıyordu. Kamera önüne geçmeye yanaşmayan bir eğitimcinin buna itirazı vardı: “Ben yirmi yıldır yan gelip yattım, adamlar dağda taşta savaştılar; bu yirmi senede bir tek gece bile itimat ve huzur ortasında uyumadılar. Artık zaferi kazandıktan daha sonra tutup beni mi bakan etsinler, niçin etsinler, bu adalet midir? Kendileri savaştı, kendileri kazandı, artık yönetme hakkı da onların!”
Ana çizgileriyle bu telaffuzun haklı yanları olsa da yıllar süren müzakere süreçleri ve beklentiler muvacehesinde Taliban’dan daha tavizkâr ve uzlaşmacı bir tavır umuyordum şahsen. İçişleri, dışişleri üzere kilit bakanlıklar haricinde birfazlaca yere hareket haricinden atamalar yapabilirlerdi pekâlâ. Bunu her şey bir yana sadece kendi rejimlerinin tanınması ismine yapacak
kadar uyanık olduklarını sanıyordum. Tüm planlarını tanınma üzerine yaptıklarını nazaranbiliyordum zira.
1978 Gerdiz doğumlu olan nve 16 yaşından beri Taliban nsaflarında çaba eden nZebihullah Mücahid.
Artık ise en yakın bildikleri ülkelerce bile tanınmama tehlikesiyle yüz yüzeydiler. Yirmi sene dağlarda terlikle dolaşmış adamlar için hayli şey değişmeyebilirdi ancak ülke için bu tam bir felâket demekti ve ben dün gelmiş biri olarak bunu nazaranbiliyorken Taliban’ın görmeyişi hudut bozucu bir ferasetsizlik örneğiydi.
KÂBİL TRAFİĞİ
Öğleden daha sonra Taliban kumandanından haber geldi: Zebihullah Mücahid bizi bekliyordu. Bu kadar apar topar çağrılacağımızı biz beklemiyorduk lakin. Taliban haricindeki özneleri bir kenara bırakıp derhal yola çıktık. Kâbil trafiğine toslamak için hayli makûs bir gündü. Taliban’ın resmî sözcüsü olan Mücahid artık Enformasyon ve Kültür Bakan Yardımcısı sıfatıyla bizimle görüşecekti. Bakanlığın kapısına birkaç dakika daha geç gitsek içeri alınmayabilirdik.
Gerçi Afgan dostlarımızdan biri evvelki rejimden kalan özel kalem müdürünü aradı, Taliban’dan esasen referansımız vardı, tüm kapılar sonuna açıldı bize. hiç bir yerde aramadan geçirilmeden Zebihullah Mücahid’in geleceği salona kadar vardık. Ben tüm bu berzahın da gizlice çekilmesini istedim olağan olarak. Yalnızca resmî görüşlerin propagandist bir lisanla takdim edildiği sıkıcı mülâkatlarla kendimi sınırlayacak değildim.
Kameraların kapalı olduğu zannıyla davranan Taliban’ın gerçek duruşunu görmek ve göstermekti hedefim.
hiç bir yerde aranmamış olmamızın doğuracağı güvenlik zafiyetinin sakıncalarından yetkililere dem vuracak kadar da pişkindim üstelik.
Zebihullah Mücahid, dünya medyasınca Taliban’ın en merak edilen simalarından bir tanesiydi. 2007’den beri ismi bir biçimde duyuluyor ancak sesinden diğer tüm varlığı bir gizem perdesinin gerisinde saklanıyordu. Bundan ki aslında o denli birinin olmadığı halinde yaygın spekülasyonlar alıcı bulabiliyordu.
Sırf birkaç hafta evvelden, 17 Ağustos’ta, Kâbil düştükten iki gün daha sonra o gizem perdesini sıyırmış, kameralar önünde arz-ı endam etmişti. Zira gerçekte aslına bakarsan daima Kâbil’deydi ve onca baskına karşın yakalanmamayı başaracak bir illegalite maharetiyle faaliyetlerini sürdürebilmişti. bu biçimde bir sözcünün casusların cirit attığı başkentte saklanmayı başarıp bugünleri gorebilmesi onun şahsi zaferi olarak da yorumlanabilirdi.
YANITLARIMI PEŞTUCA VERECEĞİM
Haklı şöhreti, temasları ve deneyimi imajına hayli şey katıyordu elbette. Buna karşın rastgele bir Taliban üzere mütevazı bir şekli olduğu söylenebilirdi. 1978 Gerdiz doğumluydu ve 16 yaşından beri Taliban saflarında çaba ediyordu. Hareketi temsil makamında bulunan bir sözcü için çekirdekten yetişme, çok uygun bir sicildi bu.
Medyanın lisanını çözmüştü. yıllar yılı onlarla haşir neşir olması hasebiyle neyi nasıl söylemiş olduğinde makes bulacağını herkesten daha âlâ biliyordu. Gizem perdesi olmaksızın konuşurken eskisine nispetle daha fazla diplomatik meziyetlere muhtaçlığı vardı. Aslında sevinçli ve nüktedan bir kişiliği olduğunu seziyordum fakat önemli ve kuvvetli görünmeyi öne çıkarıyordu. Ne var ki gergin ve huzursuz olduğunu gizlemeyi başaracak bir diplomatlık hünerine çabucak hemen sahip değildi. Taliban nezdinde işlerin nasıl yürüdüğüne dair fikir edinmek isteyenlerin bakabileceği bir gösterge olduğunu bilmiyor olamazdı halbuki.
“Cevaplarımı Peştuca vereceğim” Mümkün olduğunca vurgusuz lakin kararlı bir Farsça’yla söylemiş oldu bunu; söyleyişindeki usul da hayli değerliydi. Peştuca anadiliydi ve Taliban’ın da Afganistan’ın da ana ögesi olan Peştuların bu yeni periyotta lisanlarına sahip çıkma uğraşının erken bir habercisi olabilirdi bu tercih. Taliban Peştu kavramını vurgulamaksızın lisanına ve kıymetlerine sahip çıkma tutumunu stratejik olarak karara bağlamıştı anladığım kadarıyla. Başta Dari lisanı ve Tacikler olmak üzere farklı kavmiyetleri huylandırmaksızın bunu yapma arayışında olduklarını düşünüyordum. Afganistan’daki kavmiyet ve lisan sıkıntısı de belgeselimin izini sürdüğü temalardan biri olarak birinci günden yerini almıştı esasen.
Çalışıyor, çabalıyorduk ancak buraya gelirkenki havadan eser yoktu. Ne Taliban hakkında bir optimistlik ne de buraya dair bir istek kalmıştı. Afganistan eski önceliğini ve değerini çarçabuk kaybetmişti. Evvelki habercilerin gördüğü ilgisi görmek bahtından mahrumduk. Taliban ilan ettiği hükümetle ayağına değil boynuna ateş etmiş, dünyayla ortasına burkadan bir perde çekmişti güya.
Türkiye de ilgisini bir anda kaybetmiş üzereydi. Yatırımcıların bir an evvelden gelmek için can attığı ülke görünümündeki Afganistan artık her insanın yüz çevirdiği, sıdkının üç günde sıyrıldığı bir yerdi. Molla Birader’le bile görüşsek ses getirecek değildi. Buradan yükselecek kelamın etkisi ve manası hayli cılızlaşmıştı. Bunu göre bakılırsa çalışmaya devam etmek güçtü. Arkadaşların moral motivasyonundaki düşüşü engellemek başarılması en güç işti.
KÂBİL FATİHİ
Zebihullah Mücahid’in yardımcılarından biri bizi Türkçe “Nasılsınız, düzgün misiniz?” diye karşılamış, “Özbek misin?” sualime “Ben Afgan Türk’üyüm!” karşılığıyla karşılık vermişti. İrikıyım, bir o kadar çocuksu, çok sempatik ve dost canlısı bir tanesiydi. 23 yaşındaki bu gencecik müftünün yaydığı güç fevkaladeydü. Televizyona, bakanlığa, oraya buraya koşturmak zorundaydı ama her bir adımda öbür bir sorun çözerek yol alıyordu. Berbat bir vakitte gelmiştik, Taliban tam manasıyla bir enkaz devralmıştı ve İnayetullah üzere takımların iş yükü biz belgeselcilerinkinden bile daha fazlaydı.
Özbek dostumuz, birkaç gün daha sonra arayıp bizim için hayli hoş bir küme bulduğunu, gidip orada çekim yapabileceğimizi söylerken turpun büyüğünü heybeye bırakmıştı: Verdiği adres Raşid Dostum’un Kâbil’deki konutuydu. Fakat tüm Özbekler de Talipler de İnayetullah kadar dost canlısı ve enerjik olmadığını ispatlamak için sıra bekliyordu. Kapıda uzun mühlet aylak aylak dolaşmak zorunda kaldık. İnayetullah şahsen gelmese bekleyiş daha da sürecek, içeri girsek bile düzgün bir iş çıkarmamız mümkün olmayacaktı.
“Kâbil fatihi” ile bizi tanıştıran oydu. Selahuddin Eyyubi başşehri zapt eden Taliban kuvvetlerinin başındaki kumandandı. Daha evvel kamera karşısına çıkmamış olma ihtimali yüksekti; bilahare şahit olacağımız bir epeyce üst seviye Taliban yöneticisi üzere alabildiğine heyecanlıydı. Kaç çarpışmalar görmüşlerdi lakin kamera karşısında çabucak hemen yeniydiler. Acemisiydiler bu yeni savaşın. Güvensizdiler. Hem kamera gerisindeki bu türedi yabancılara tıpkı vakitte kendilerine.
Raşid Dostum’un konutu epey katlı bir saraydı aslında ve artık Özbek Taliplerin karargâhı olarak el konmuştu. Bu ziyadesiyle sembolik bir tutumdu ve sembolizmin şiddetinden ötürü buradaki çekimlerimizin yayınlanmasını istemeyen dostlarımız oldu. Raşid Dostum demek Türkiye demekti; bu imajlar Taliban’la Türkiye içindeki netameli bağları güzelce tehlikeye düşürebilirdi.
Yarın: Bir polis devletine gerçek
Taliban haricindeki herkes bakanlar listesini ve bu listeyi oluşturan mantığı bencilce buluyor, Taliban’ın açılım yapmaktansa eski başa dönmeye daha yatkın olduğu tasasını taşıyordu. Kamera önüne geçmeye yanaşmayan bir eğitimcinin buna itirazı vardı: “Ben yirmi yıldır yan gelip yattım, adamlar dağda taşta savaştılar; bu yirmi senede bir tek gece bile itimat ve huzur ortasında uyumadılar. Artık zaferi kazandıktan daha sonra tutup beni mi bakan etsinler, niçin etsinler, bu adalet midir? Kendileri savaştı, kendileri kazandı, artık yönetme hakkı da onların!”
Ana çizgileriyle bu telaffuzun haklı yanları olsa da yıllar süren müzakere süreçleri ve beklentiler muvacehesinde Taliban’dan daha tavizkâr ve uzlaşmacı bir tavır umuyordum şahsen. İçişleri, dışişleri üzere kilit bakanlıklar haricinde birfazlaca yere hareket haricinden atamalar yapabilirlerdi pekâlâ. Bunu her şey bir yana sadece kendi rejimlerinin tanınması ismine yapacak
kadar uyanık olduklarını sanıyordum. Tüm planlarını tanınma üzerine yaptıklarını nazaranbiliyordum zira.
1978 Gerdiz doğumlu olan nve 16 yaşından beri Taliban nsaflarında çaba eden nZebihullah Mücahid.
Artık ise en yakın bildikleri ülkelerce bile tanınmama tehlikesiyle yüz yüzeydiler. Yirmi sene dağlarda terlikle dolaşmış adamlar için hayli şey değişmeyebilirdi ancak ülke için bu tam bir felâket demekti ve ben dün gelmiş biri olarak bunu nazaranbiliyorken Taliban’ın görmeyişi hudut bozucu bir ferasetsizlik örneğiydi.
KÂBİL TRAFİĞİ
Öğleden daha sonra Taliban kumandanından haber geldi: Zebihullah Mücahid bizi bekliyordu. Bu kadar apar topar çağrılacağımızı biz beklemiyorduk lakin. Taliban haricindeki özneleri bir kenara bırakıp derhal yola çıktık. Kâbil trafiğine toslamak için hayli makûs bir gündü. Taliban’ın resmî sözcüsü olan Mücahid artık Enformasyon ve Kültür Bakan Yardımcısı sıfatıyla bizimle görüşecekti. Bakanlığın kapısına birkaç dakika daha geç gitsek içeri alınmayabilirdik.
Gerçi Afgan dostlarımızdan biri evvelki rejimden kalan özel kalem müdürünü aradı, Taliban’dan esasen referansımız vardı, tüm kapılar sonuna açıldı bize. hiç bir yerde aramadan geçirilmeden Zebihullah Mücahid’in geleceği salona kadar vardık. Ben tüm bu berzahın da gizlice çekilmesini istedim olağan olarak. Yalnızca resmî görüşlerin propagandist bir lisanla takdim edildiği sıkıcı mülâkatlarla kendimi sınırlayacak değildim.
Kameraların kapalı olduğu zannıyla davranan Taliban’ın gerçek duruşunu görmek ve göstermekti hedefim.
hiç bir yerde aranmamış olmamızın doğuracağı güvenlik zafiyetinin sakıncalarından yetkililere dem vuracak kadar da pişkindim üstelik.
Zebihullah Mücahid, dünya medyasınca Taliban’ın en merak edilen simalarından bir tanesiydi. 2007’den beri ismi bir biçimde duyuluyor ancak sesinden diğer tüm varlığı bir gizem perdesinin gerisinde saklanıyordu. Bundan ki aslında o denli birinin olmadığı halinde yaygın spekülasyonlar alıcı bulabiliyordu.
Sırf birkaç hafta evvelden, 17 Ağustos’ta, Kâbil düştükten iki gün daha sonra o gizem perdesini sıyırmış, kameralar önünde arz-ı endam etmişti. Zira gerçekte aslına bakarsan daima Kâbil’deydi ve onca baskına karşın yakalanmamayı başaracak bir illegalite maharetiyle faaliyetlerini sürdürebilmişti. bu biçimde bir sözcünün casusların cirit attığı başkentte saklanmayı başarıp bugünleri gorebilmesi onun şahsi zaferi olarak da yorumlanabilirdi.
YANITLARIMI PEŞTUCA VERECEĞİM
Haklı şöhreti, temasları ve deneyimi imajına hayli şey katıyordu elbette. Buna karşın rastgele bir Taliban üzere mütevazı bir şekli olduğu söylenebilirdi. 1978 Gerdiz doğumluydu ve 16 yaşından beri Taliban saflarında çaba ediyordu. Hareketi temsil makamında bulunan bir sözcü için çekirdekten yetişme, çok uygun bir sicildi bu.
Medyanın lisanını çözmüştü. yıllar yılı onlarla haşir neşir olması hasebiyle neyi nasıl söylemiş olduğinde makes bulacağını herkesten daha âlâ biliyordu. Gizem perdesi olmaksızın konuşurken eskisine nispetle daha fazla diplomatik meziyetlere muhtaçlığı vardı. Aslında sevinçli ve nüktedan bir kişiliği olduğunu seziyordum fakat önemli ve kuvvetli görünmeyi öne çıkarıyordu. Ne var ki gergin ve huzursuz olduğunu gizlemeyi başaracak bir diplomatlık hünerine çabucak hemen sahip değildi. Taliban nezdinde işlerin nasıl yürüdüğüne dair fikir edinmek isteyenlerin bakabileceği bir gösterge olduğunu bilmiyor olamazdı halbuki.
“Cevaplarımı Peştuca vereceğim” Mümkün olduğunca vurgusuz lakin kararlı bir Farsça’yla söylemiş oldu bunu; söyleyişindeki usul da hayli değerliydi. Peştuca anadiliydi ve Taliban’ın da Afganistan’ın da ana ögesi olan Peştuların bu yeni periyotta lisanlarına sahip çıkma uğraşının erken bir habercisi olabilirdi bu tercih. Taliban Peştu kavramını vurgulamaksızın lisanına ve kıymetlerine sahip çıkma tutumunu stratejik olarak karara bağlamıştı anladığım kadarıyla. Başta Dari lisanı ve Tacikler olmak üzere farklı kavmiyetleri huylandırmaksızın bunu yapma arayışında olduklarını düşünüyordum. Afganistan’daki kavmiyet ve lisan sıkıntısı de belgeselimin izini sürdüğü temalardan biri olarak birinci günden yerini almıştı esasen.
Çalışıyor, çabalıyorduk ancak buraya gelirkenki havadan eser yoktu. Ne Taliban hakkında bir optimistlik ne de buraya dair bir istek kalmıştı. Afganistan eski önceliğini ve değerini çarçabuk kaybetmişti. Evvelki habercilerin gördüğü ilgisi görmek bahtından mahrumduk. Taliban ilan ettiği hükümetle ayağına değil boynuna ateş etmiş, dünyayla ortasına burkadan bir perde çekmişti güya.
Türkiye de ilgisini bir anda kaybetmiş üzereydi. Yatırımcıların bir an evvelden gelmek için can attığı ülke görünümündeki Afganistan artık her insanın yüz çevirdiği, sıdkının üç günde sıyrıldığı bir yerdi. Molla Birader’le bile görüşsek ses getirecek değildi. Buradan yükselecek kelamın etkisi ve manası hayli cılızlaşmıştı. Bunu göre bakılırsa çalışmaya devam etmek güçtü. Arkadaşların moral motivasyonundaki düşüşü engellemek başarılması en güç işti.
KÂBİL FATİHİ
Zebihullah Mücahid’in yardımcılarından biri bizi Türkçe “Nasılsınız, düzgün misiniz?” diye karşılamış, “Özbek misin?” sualime “Ben Afgan Türk’üyüm!” karşılığıyla karşılık vermişti. İrikıyım, bir o kadar çocuksu, çok sempatik ve dost canlısı bir tanesiydi. 23 yaşındaki bu gencecik müftünün yaydığı güç fevkaladeydü. Televizyona, bakanlığa, oraya buraya koşturmak zorundaydı ama her bir adımda öbür bir sorun çözerek yol alıyordu. Berbat bir vakitte gelmiştik, Taliban tam manasıyla bir enkaz devralmıştı ve İnayetullah üzere takımların iş yükü biz belgeselcilerinkinden bile daha fazlaydı.
Özbek dostumuz, birkaç gün daha sonra arayıp bizim için hayli hoş bir küme bulduğunu, gidip orada çekim yapabileceğimizi söylerken turpun büyüğünü heybeye bırakmıştı: Verdiği adres Raşid Dostum’un Kâbil’deki konutuydu. Fakat tüm Özbekler de Talipler de İnayetullah kadar dost canlısı ve enerjik olmadığını ispatlamak için sıra bekliyordu. Kapıda uzun mühlet aylak aylak dolaşmak zorunda kaldık. İnayetullah şahsen gelmese bekleyiş daha da sürecek, içeri girsek bile düzgün bir iş çıkarmamız mümkün olmayacaktı.
“Kâbil fatihi” ile bizi tanıştıran oydu. Selahuddin Eyyubi başşehri zapt eden Taliban kuvvetlerinin başındaki kumandandı. Daha evvel kamera karşısına çıkmamış olma ihtimali yüksekti; bilahare şahit olacağımız bir epeyce üst seviye Taliban yöneticisi üzere alabildiğine heyecanlıydı. Kaç çarpışmalar görmüşlerdi lakin kamera karşısında çabucak hemen yeniydiler. Acemisiydiler bu yeni savaşın. Güvensizdiler. Hem kamera gerisindeki bu türedi yabancılara tıpkı vakitte kendilerine.
Raşid Dostum’un konutu epey katlı bir saraydı aslında ve artık Özbek Taliplerin karargâhı olarak el konmuştu. Bu ziyadesiyle sembolik bir tutumdu ve sembolizmin şiddetinden ötürü buradaki çekimlerimizin yayınlanmasını istemeyen dostlarımız oldu. Raşid Dostum demek Türkiye demekti; bu imajlar Taliban’la Türkiye içindeki netameli bağları güzelce tehlikeye düşürebilirdi.
Yarın: Bir polis devletine gerçek